‘Heb je Zondag met Lubach gezien gister?’ is een vraag die meer dan eens wordt gesteld in de eerste college-uren op maandagmorgen. In zijn programma brengt Lubach belangrijke thematiek op een ludieke manier onder de aandacht; zo presenteert hij over de vleesindustrie, de zwartepietendiscussie en afgelopen week over het referendum over de WIV.

Hoewel ik van mening ben dat de problemen die Lubach aankaart erg belangrijk zijn en sommige mensen een nieuwe kijk op de problematiek kunnen brengen, heb ik mij afgelopen week enorm verbaasd over de impact van zijn programma. Tijd voor een klein experiment. In de week voorafgaand aan het referendum heb ik heel veel mensen in mijn omgeving benaderd met de vraag ‘wat ga jij stemmen; voor of tegen?’, en ik was best geschokt over de uitkomst:

Wat mij opviel is dat (bijna) iedereen die ik sprak over wat te stemmen op het referendum, zijn/haar argumenten slechts gebaseerd had op de drie filmpjes van Arjen Lubach over de WIV. Ik heb vrijwel geen enkel ander argument gehoord van de tegenstemmers dat niet rechtstreeks afkomstig was uit de mond van Lubach. Mensen die verder keken en hun informatie baseerden op ook andere bronnen waren uitzonderingen in het geheel.

Natuurlijk is het belangrijk dat er iemand is die de uitspraken van politici kritisch analyseert, maar zijn we zelf wel kritisch genoeg? Als academici worden we opgeleid met deze kritische blik: haal je informatie van meerdere bronnen, controleer de betrouwbaarheid en standplaatsgebondenheid van je bronnen, en vooral: blijf altijd kritisch. In de week naar de aanloop van het referendum over de WIV heb ik dit echter gemist.

Als we onze informatie halen uit slechts één enkele bron, wie controleert dan of de hele waarheid wel is verteld? Wie heeft zich dan nog verdiept in de positieve aspecten van de wet? Want die kwamen amper aan bod. Waar is de neutraliteit waar wij altijd naar streven? Kortom: een hele politieke mening gebaseerd op wat één iemand heeft gezegd in drie korte filmpjes van elk 10 minuutjes. Wat is er met die kritische academische blik gebeurd?

Wat mij duidelijk werd bij het vak ‘Wetenschappelijke Vorming’ binnen SGPL is dat de kern van de academisch opgeleide sociaal geograaf zit in de kritische houding, en het vermogen om zaken van alle mogelijke kanten te benaderen. Voor vele mensen die ik sprak is dit dus niet zo geweest in de loop naar woensdag 21 maart. Ik hoop dan ook dat dit artikel voor sommige mensen de aanleiding is om ook meer kritisch te reflecteren op hun politieke keuzes. Dit geldt, wat mij betreft, niet alleen voor wat er is gestemd betreffende het referendum. In het linkse Utrechtse studentencircuit wordt je bijna voor gek uitgemaakt als je iets anders stemt dan GroenLinks of D66. Wat we leren op onze opleiding over het benaderen van problematiek uit alle verschillende hoeken; doe dat dan ook met je politieke mening en geef dit aan anderen mee.

Dit opiniestuk is geen pleidooi tegen Arjen Lubach, absoluut niet. Ik hoop slechts dat dit artikel leidt tot een kritische zelfreflectie, ook voor mijzelf.