Het beginnen van een studie is een heel avontuur. Dat was niet alleen voor mij zo, maar ook voor mijn broertje John. Allebei zijn we dit schooljaar begonnen met een nieuwe opleiding in Utrecht. Er is een verschil: John begon aan zijn MBO opleiding, ik met mijn studie aan de UU. Na een paar maanden blijken de verschillen veel verder te gaan dan alleen de naam. Toen John mij kwam bezoeken op de Uithof, keek hij zijn ogen uit. “Gaat het gehele budget voor onderwijs soms naar universiteiten?”  Vroeg hij. Zijn oprechte verontwaardiging raakte me. Het negatieve stigma van het VMBO en MBO in Nederland is geen onbekend verhaal, maar als je dagelijks niets meer ziet dan de campus van de Universiteit vergeet je die problemen snel. MBO studenten voelen zich ondergewaardeerd, en het is al snel duidelijk waarom.

“HBO en Universiteit studenten krijgen in Utrecht overal korting, in winkels, bij evenementen, zelfs bij de kapper. Ik moest een half jaar mijn reiskosten van Barendrecht naar Utrecht zelf vergoeden omdat MBO studenten pas een half jaar later hun studenten ov kregen (€377,- per maand).”  Aldus John. Hij heeft geen ongelijk. HBO en Universiteit studenten worden overal in de stad door korting geprikkeld om naar inspirerende evenementen zoals TED talks, muziekfestivals en theatervoorstellingen te gaan. Maar de MBO student profiteert niet mee. De maatschappij lijkt de MBO student te negeren, terwijl juist deze leerlingen cruciale bouwstenen zijn van de maatschappij. Hele beroepsgroepen zouden omvallen zonder mbo studenten, iets wat vaak wordt vergeten.

En dat blijkt, want eenmaal aangekomen bij MBO Utrecht naast de Ikea, kom je terecht in oude, statige gebouwen. De deprimerende omgeving zonder groen en enige vorm van esthetica geeft weinig motivatie. John: “Ik volg een opleiding om architect te worden in een gebouw wat langzaam uit elkaar valt, het is zelfs goedkoper om een geheel nieuw gebouw te maken, dan het enkel glas voor dubbel glas te vervangen.” Zelf weet ik hoe fijn het is om een prettige leeromgeving te hebben. Dagelijks waan ik mij in het gloednieuwe Koningsberger gebouw om in een stille ruimte met panorama view over de Uithof te leren. Dat is heel wat anders dat het uitzicht op auto’s die in de brand worden gestoken de straat naast je schoolgebouw. Een mooie omgeving werkt nu eenmaal inspirerend. Maar blijkbaar  mogen alleen universitaire studenten genieten van bibliotheek ramen die zich zo bewegen dat er genoeg licht binnen valt, van bankjes met zonnepanelen waar je je mobiel op kan laden en van kantines waar biologisch verantwoord voedsel voorgeschoteld wordt.

Maar goed, uiterlijk is niet alles. Jammer genoeg stoppen de problemen daar niet. Ook intern zijn er veel kwesties die al heel lang niet geadresseerd worden. Zo zorgt de Wet educatie en beroepsonderwijs ervoor dat mbo-scholen docenten aan kunnen nemen zonder enige vorm van lesbevoegdheid. Een willekeurige kapper of bloemist kan dus gewoon wiskundeles geven.  Marcel mooijman, docent opleider en socioloog schrijft in het NRC: “Ik ken een mbo-school waar, van de twintig burgerschap docenten, er maar één een officiële bevoegdheid heeft.”

Als we MBO leerlingen willen motiveren, moeten we niet doen alsof ze niet belangrijk zijn. We moeten ze niet in afbrokkelende gebouwen achterlaten met docenten die niet eens bevoegd zijn om les te geven. Geef de MBO leerling eens wat waardering, op wie anders moeten we de gehele samenleving bouwen?