Jaarlijks geeft een gemiddeld Nederlands huishouden 468 euro uit aan cadeaus voor hun dierbaren, heerlijk eten, bomen, vuurwerk en natuurlijk de onmisbare kerstprullaria. Waar echter de portemonnee minder snel voor tevoorschijn wordt gehaald, is de bevolkingsgroep die het wat minder goed getroffen heeft. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er in Nederland in zes jaar tijd 13.000 daklozen bijgekomen. Dat zijn er natuurlijk veels te veel. Dat er zoveel mensen dakloos zijn geworden is al iets, maar dat ze weinig hulp krijgen is misschien nog wel veel erger. Organisaties zoals het Leger des Heils doen er gelukkig alles aan om daklozen op te vangen en ze te helpen terug te keren in de maatschappij. Nu heb ik het geluk dat ik iemand ken die werkzaam is bij het Leger des Heils en al mijn vragen kon beantwoorden.

Wat doet het Leger des Heils zoal voor daklozen?

Het Leger des Heils bestaat uit twee delen. Zo is er het W&G (Welzijns- en Gezondheidszorg) dat wat professioneler is en er is het kerkgenootschap. Het Leger des Heils vangt mensen op die onder in de maatschappij zijn beland; dak- en thuislozen dus. Dit kunnen mensen zijn die vrijwillig dakloos zijn geworden of mensen die bijvoorbeeld gedwongen hun huis moesten verlaten door scheiding of iets dergelijks. Een aantal daklozen zijn zelfs hoogopgeleiden die door welke reden dan ook dakloos zijn geworden. Er is voor hen verslavingszorg, een verzorgingshuis voor ouderen, gezinsbegeleiding, huisvesting en nog veel meer. Ook krijgen de mensen gratis kleding en de gelegenheid om te douchen. Sommige vestigingen van het Leger des Heils verzorgen ook volledige maaltijden, maar er is overal wel soep en brood aanwezig.

Kan je een voorbeeld noemen van een succesverhaal dat je hebt meegemaakt?

Er was een tijdje geleden een 24-jarige jongen die al vanaf zijn vijfde dakloos was. Zijn ouders woonden vroeger in Engeland en waren naar Nederland verhuisd. Zijn vader en moeder waren beiden zwaar verslaafd en waren dus ook niet in staat om voor hun zoontje te zorgen. Hij kwam bij mij terecht bij het woontrainingsprogramma Vast en Verder dat gericht is op jongeren van 16 tot 25 jaar die dak- of thuisloos zijn en vaak psychiatrische problemen hebben. Binnen 1 à 2 jaar ontwikkelen zij onder andere sociale vaardigheden, leren ze omgaan met verslavingsproblemen en het aanpakken van hun schulden. De jongen kreeg uiteindelijk een huisvesting en begon met het volgen van een opleiding. Inmiddels is hij een bijna afgestudeerd kok. Dat geeft wel veel voldoening.

Hoe is je persoonlijke ervaring van het werken bij het Leger des Heils?

Ik heb het werk altijd als heel positief ervaren, omdat het veel voldoening geeft om mensen op zo’n manier te kunnen helpen en ondersteunen. Ik werd ook bewuster van hoe ik in het leven sta en hoe goed ik het eigenlijk heb. Zo had ik op het begin wel last van schuldgevoelens. De mensen waarmee ik werk slapen zelfs met dit weer onder een brug en ik kruip aan het einde van de dag in een warm bed. In het begin had ik daar echt last van, maar nu ben ik er wel wat harder in geworden. Het gevoel dat ik voor mensen klaarsta en ze help, compenseert dat wel.

Wat valt je op tijdens de feestdagen?

Veel instanties zetten zich in voor daklozen tijdens de feestdagen, zoals de kerk. Maar ook studenten van de TU/e willen ook altijd graag meehelpen. Zo gaan ze langs supermarkten om eten in te zamelen om vervolgens maaltijden voor de daklozen te koken. Dit zijn allemaal hele mooie initiatieven, maar het staat wel in contrast met de rest van het jaar. Het raakt de mensen veel harder wanneer ze ineens veel aandacht en lekkere maaltijden krijgen. Ze voelen eerder wat ze missen wanneer ze ineens veel krijgen rond de feestdagen. De rest van het jaar wordt er namelijk amper naar hen omgekeken. Daklozen hebben vaak last van verslaving of psychische problemen, waardoor ze weinig of geen contact meer hebben met familie en kinderen. Het zou beter zijn wanneer al die organisaties verspreid over het jaar dingen zouden organiseren, dan is er meer ritme voor de mensen en kunnen ze het hele jaar door genieten van een goede maaltijd.

Hoe zouden wij het leven van daklozen wat beter kunnen maken?

Een praatje maken vinden de mensen altijd leuk. Vaak geeft men geld, maar dat is geen optie. Daklozen geven dit vaak meteen uit aan drugs of alcohol. Je kan ze beter een maaltijd geven of zelfs wat gaan eten met ze. Negeer ze ook niet. Er is een negatief stigma over daklozen, maar het zijn stuk voor stuk zulke mooie mensen. Een simpel praatje met ze maken of wat eten geven, helpt al enorm. Zo zien ze dat er iemand is die ze niet negeert. Vaak worden daklozen geschopt, bespuugd of uitgescholden, terwijl het gewoon mensen zijn zoals jij en ik. Wanneer iedereen daklozen zou aanspreken en ze wat te eten zou geven, dan zou dat al zoveel helpen.

Tot slot een gevoelig stukje

Na het praten met mijn lieve buurvrouw over haar werk bij het Leger des Heils ben ik zelf gaan nadenken over hoeveel geluk ik wel niet heb dat ik een dak boven mijn hoofd heb en iedere nacht in een warm bed kan slapen. Ik besefte me ook dat het zelfs voor mij ook finaal mis kan lopen. Het zou zomaar kunnen gebeuren dat ik over twintig jaar onder een brug slaap in plaats van in een huis. Dakloos zijn is iets dat we echt niet langer kunnen negeren. Het zijn ook maar gewoon mensen. Ze hebben het alleen een stuk minder goed getroffen in het leven. Dus als je ooit een dakloze tegenkomt, negeer hem of haar dan niet.