Ijskoude geopolitiek
De noordpool is, op wat ijsberen en als je heel veel geluk hebt een heel verdwaalde pinguïn na, vrij onbewoond. Wat wil je, met zomertemperaturen van ongeveer -16 graden Celsius. En toch is dit gebied van groot politiek belang. De noordpool is een bijzonder plekje aarde omdat het bij geen enkel land hoort, zelfs de zuidpool is verdeeld in verschillende territoria. Dit gebrek aan verdeling zorgt voor een probleem met bescherming van het leven op de noordpool, de wateren eromheen en natuurlijk de ijskappen die smelten als waterijsjes in de zomer. Toch is de noordpool zeker niet verwaarloosd (nouja, niet politiek gezien). Er zijn 5 landen die grenzen aan de wateren van het noordpoolgebied: Rusland, Canada, Denemarken (via Groenland), de VS en Noorwegen. Allemaal hebben ze een territoriale claim op het stuk ijs op de top van onze wereld gelegd. Volgens het verdrag dat deze landen via de UN hebben gesloten, kan er geen stukje noordpool geclaimd worden buiten een straal van 370 km van het eigen territorium. Dus, hoewel de noordpool van niemand is, wordt het gedeeltelijk wel geclaimd. En deze claims worden steeds sterker uitgevoerd, zo bijvoorbeeld met de militaire uitbreiding van Rusland in de meest noordelijke gebieden toen Canada de claim op het noordpoolgebied maakte. En ook de VS toont de laatste tijd steeds meer interesse in het gebied waar het eerst achterliep op de andere 4 landen.
De voornaamste reden voor interesse zijn natuurlijk de fossiele brandstoffen die er in het gebied te vinden zijn en die steeds makkelijker te winnen zijn door het smelten van de ijskappen. Ook biedt de noordelijke ijszee met ijsbrekers en later na nog meer smelten zelfs met gewone schepen een mogelijkheid van het in gebruik nemen van de noordoostpassage.
Als de VS steeds meer aandacht aan het noordpoolgebied gaat schenken, kan dit bedreigend overkomen voor Rusland. Rusland is veel afhankelijker van de fossiele brandstoffen die het gebied te bieden heeft dan de VS en als de VS zijn militaire macht zal versterken in het gebied kan dit de relatie nog scherper maken dan dat hij al is. Maar misschien is de interesse van de VS in de noordpool wel van een hele andere aard, en zoeken de Amerikanen wel iets heel anders dan fossiele brandstoffen. Misschien wel heel iemand anders (HO HO HO)…
De noordpool heeft veel te bieden, maar is en blijft het belangrijk om te zien dat veel van de claims het voordeligst zijn als er zoveel mogelijk ijs smelt. Dit kan voor een enorm dilemma zorgen waarin landen als de VS hun belangrijke status in het wereldsysteem willen behouden en kiezen voor economie boven natuur en landen als Rusland en Canada, die meer bezig zijn met economie en militaire strategie het af moeten leggen tegen Denemarken en Noorwegen, die ook proberen het klimaat en de natuur te beschermen.
Kortom: Het noordpoolgebied is een belangrijk gebied en zal de komende tijd steeds meer in discussie staan. Zowel als economische, politieke en ecologische dimensie heeft het noordpoolgebied veel te vertellen en is daarom een interessant voorbeeld van veranderende prioriteiten in de wereld.