Vermoeid na een lange vlucht komen we aan op O’Hare International Airport. Douaniers met de minst vrolijke gezichten die ik ooit gezien begeleiden ons richting de security check en baggage claim. Wat zeg ik, schreeuwen ons richting de security check. Welcome in the United States of America!

Afgelopen maand reisde ik, samen met 18 mede-stadsgeografen, naar Trumpland voor een studiereis in Chicago. Na New York en Los Angeles is deze stad de derde stad van de Verenigde Staten en zelfs volgens sommigen ‘the first real American city’ in dit rijtje. Op het programma stonden verschillende thema’s centraal, waarvan ‘the city of neighbourhoods‘ voornamelijk de rode draad vormde in de verhalen van deze stad, die ons verteld werden gedurende reis, tijdens lezingen en tours.

“Complex, contested, and ever changing, Chicago is the most American of American cities. Chicago is the crossroads of America.”

De 77 buurten in Chicago vormen kleine dorpjes op zich, enorm gescheiden op basis van etniciteit, geloof en klasse. Segregatie en gentrification vormen in verschillende buurten het gesprek van de dag. The Second City, The Windy City, Urbs in Horto, Chiraq.. Chicago heeft verschillende bijnamen die referen naar verhalen uit de geschiedenis en merkwaardige eigenschappen zoals het hoge aantal moorden en politie shootings in de stad. Een die daar wat mij betreft aan toegevoegd mag worden is die van ‘city of neighbourhoods‘, of misschien iets als ‘three cities in one‘. Uit een studie van University of Illinois at Chicago, waar wij een college hebben gevolgd over de stad, blijkt dat de ongelijkheid in Chicago (8e stad betreft inkomensongelijkheid in de VS) zich opvallend ruimtelijk uit. Was de stad in de jaren ’70 vooral nog een stad van de middenklasse, heeft deze plaats gemaakt voor een alsmaar groeiende upperclass en lower class. Deze kaart laat de ‘deepening divide’ van Chicago goed zien – de blauwe gebieden zijn centraal gelegen buurten en de plaats voor yuppen, hipsters en gentrification, terwijl de bruine gebieden – ooit de buurten van de middenklasse – te maken hebben met armoede en en segregatie.

The Deepening Divide of Chicago’s South- and Westside
Tijdens de studiereis hebben we de beruchte Chicago Southside bezocht – een plek die vaak in de media neergezet wordt als ‘uitzichtloos’ en ‘gevaarlijk’ door de gangs die daar hun oorlogen onderling en met de politie uitvoeren. Gesegregeerde buurten met een vrijwel volledig Afro-Amerikaanse demografie. Een plaats waar wij als groep blanke studenten beter maar niet konden zijn. Net als in Little Village, een Mexicaanse buurt in het westen van de stad – waar voornamelijk ongedocumenteerde Mexicanen wonen die geen toegang hebben tot de Amerikaanse gezondheidszorg en waar supermarkten voornamelijk ongezond voedsel verkopen omdat gezonde groentes en fruit te duur zijn.

You shouldn’t be here!

Hoewel we ons toch echt af en toe onveilig voelden – vooral als een paar van die ‘gangster’-achtige types je enorm aanstaren – heb ik wel mooie en positieve verhalen gehoord in de West- en Southside van Chicago. In Bronzeville (Southside) is een zogenaamde incubator opgestart om in de wijk net zo tof en gastronomisch te maken als bijvoorbeeld een Little Italy. Dit soort ideeën laten de positieve kant van de hechte community’s zien en vond ik bijzonder om te horen.

Pilsen is not for sale!
Het blauw op de kaart eerder in dit artikel is aan het uitdijen, ook richting Pilsen – voormalige woonplaats van Tsjechische immigranten en waar nu voornamelijk Latino’s wonen. Wat mij vooral opviel was dat gentrification veel meer ingeburgerd is als begrip dan hier in Nederland: hier in Nederland is het voornamelijk een vakterm terwijl Amerikaanse media deze term ook hebben opgepakt. Gentrification wordt dan ook meer gezien als een kwaad voor Amerikaanse buurten in de stad dan ik soms lees in de wetenschappelijke Europese literatuur. Misschien heeft het ook te maken dat geografie in het veel rechtsere Amerika veel nog linkser is dan hier.

Hoewel gentrification al gaande is in de wijk – is Pilsen iconisch voor het ‘verzet’ tegen de processen van gentrification. De wijk ademt nog behoorlijk de Latino cultuur – mede dankzij de vele mural arts. “Pilsen is not for sale” is de boodschap. Toch rijzen de condominiums ook in Pilsen uit de grond. Overal in de stad zie je hoe ontwikkelaars te werk gaan: de nieuwbouw maakt maximaal gebruik van de regels van zonering, dus de maximale bouwhoogte en bouwoppervlakte (en dan nog een beetje de grond in) om zo de meeste winst te maken. De oudere eengezinswoningen die er naast staan, staan in schril contrast. Wanneer het geld er nog niet is, sloopt de eigenaar van het kavel het oude huis waardoor de lasten heel laag zijn, en wachten ze het moment af tot wanneer gentrification de wijk nog populairder en gewilder maakt en dus meer winst te behalen valt. En dus niet meer te betalen is voor de huidige inwoners – die ook niet veel voelen voor de vele koffiezaakjes en andere hipsterwinkels die in het straatbeeld komen.

De stad kent enorme verschillen – tussen arm en rijk, tussen verschillende buurten en is daardoor juist een hele interessante stad voor ons stadsgeografen. De stad kent veel gezichten en veel verschillende verhalen dankzij de verscheidenheid aan neighbourhoods. Natuurlijk is het ook een onwijs toffe stad, met een heel leuk dynamisch centrum vol skyscrapers die ook leuk zijn om te bezoeken als toerist. Maar om eens een volledige week die ‘geografische bril’ op te zetten en te kijken naar Amerikaanse buurten maakt mij toch wel intens blij met mijn vakgebied.