Demonstraties, graffiti, stakingen, liederen, revoluties: protesten zijn er in allerlei vormen. De mens protesteert al eeuwenlang. Enkele voorbeelden zijn de Reformatie van het christendom, de Franse Revolutie, de hippieprotesten tegen de Vietnamoorlog en Occupy. Ook Berlijn is meerdere malen in de ban geweest van protesten. Door de rijke historie en het dynamische heden waren en zijn er genoeg redenen voor de Berlijners om te demonstreren.

De punkers die vroeger protesteerden tegen de Berlijnse Muur gaan nog steeds marcherend met spandoeken over straat. Nu hebben echter ook jongere protestanten zich aangesloten bij de oude garde. Er wordt niet meer gedemonstreerd tegen de Muur, maar tegen een ander, dreigend fenomeen: gentrification. Vooral wijken die dicht bij het centrum liggen hebben eerder kans op opwaardering. Gentrification is een proces waarbij jonge hoogopgeleiden in een wijk gaan wonen waar de huizenprijzen laag zijn. Doordat zij hier gaan wonen, komen er hippe voorzieningen zoals koffietentjes en worden de gebouwen en de openbare ruimte opgeknapt. Hierdoor worden de huizenprijzen hoger en kunnen de oorspronkelijke bewoners de huur niet meer betalen en zijn ze gedwongen te vertrekken (Warf, 2010). Het is vanzelfsprekend dat de oorspronkelijke bewoners het hier niet mee eens zijn en zich verzetten tegen dit proces.

Figuur 2: Vertaling: “Hoge huur? Gedwongen verhuizingen? Dan helpt alleen: Bezetten!”

Foto: Renske van Genderen.

Zoals te zien is in figuur 2 zijn er in Neukölln, in het Zuidoosten van Berlijn, op straat meerdere tekenen van protest te vinden. Leuzen van verzet in de vorm van graffiti op de muren en zelfs verfbommen op (nieuwe) gebouwen. De demonstranten verkondigen hun standpunt niet alleen door middel van “statements” op muren te zetten, maar ook door hard protest. In juli 2016 raakten 120 politieagenten gewond en werden 86 demonstranten opgepakt tijdens een protest tegen gentrification. De lokale politie beschreef het als het meest gewelddadige protest in vijf jaar. De protesteerders gingen de straat op om hun mening te verkondigen over de herontwikkeling van de wijk Friedrichshain in het oosten van Berlijn. Het protest begon vredig, zoals de meeste demonstraties, maar escaleerde al snel. De demonstranten gooiden met glazen flessen naar politieagenten. De agenten besloten traangas in te zetten toen ramen van winkels werden ingegooid en politiewagens werden beschadigd. De demonstratie draaide vooral om de uitzetting van de links-populistische kraker groep Rigaer 94 een maand eerder (The Independent, 2016). Velen zagen het gebouw als een van de laatste kansen om op een vredige, goedkope en minder kapitalistische manier in Berlijn te wonen. De politie heeft in Friedrichshain langere tijd geprobeerd de mensen uit het huis in de Rigaer Straβe te evacueren. Dit leidde tot anarchistische bewegingen en gewelddadige acties van extreem linkse demonstranten (Press TV, 2016). Een linkse beweging werd zelfs het gezicht van een aandachttrekkende campagne tegen gentrification in Berlijn. In 2009 werden 216 (vooral) luxe auto’s in brand gestoken. Het jaar daarvoor waren het er 135. Deze acties spreidden zich als een lopend vuurtje door Berlijn en beïnvloedde zelfs andere protestbewegingen in andere steden zoals Hamburg. Daar werden echter vooral politiewagens in de fik gezet. De demonstranten voelen zich bedreigd door de “nieuwe bourgeoisie” die zich heeft gevestigd in de minder welvarende districten (The Observer, 2010).