Ik herinner me nog goed hoe ik vroeger met mijn ouders op vakantie naar Italië ging. Als we dan een dagje een uitstapje maakten naar een stad toe hoopten mijn broer en ik altijd op een zogeheten martelmuseum. In deze musea stonden dan een aantal martelmachines en een uitleg erbij over hoe ze werkten. Voor mijn broer en mijzelf waren deze musea altijd een soort wedstrijdje over wie het langst durfde door te blijven gaan. Eigenlijk wel raar het immense leed van anderen is immers niet iets wat gezien moet worden als een spelletje, ook al waren we nog vrij jong.

Mensen zoals wij, die dus plekken bezoeken waar vroeger mensenleed of andere “enge” dingen zijn gebeurd of plekken bezoeken waar deze worden tentoongesteld doen aan het zogenaamde dark tourism. De meest populaire plekken als het gaat om deze vorm van toerisme zijn onder andere de Catacomben in Parijs, Auschwitz in Polen, en meerdere loopgraven/begraafplaatsen die gerelateerd zijn aan de 1^e Wereldoorlog  in België.

Ik heb dus een fascinatie voor dark tourism, en deze vorm lijkt ook sterk te groeien in populariteit de laatste aantal jaren. Het zorgt ervoor dat je zelf in begint te zien wat voor gruwelijke dingen er zijn gebeurd in de wereld en laat je er ook bij stilstaan en over nadenken. Aan de andere kant, zoals de Catacomben in Parijs, zorgt het ook voor een soort spannende ervaring in plaats van het “saaie” bekijken van de Champs-Élysées. Voor veel andere mensen is het dan ook weer eens wat anders dan de normale kerkjes en gebouwen die ze normaal bekijken en nu wel gezien hebben. Daarnaast zijn er drie andere hoofdredenen die verklaren waarom deze vorm van toerisme blijkt te groeien: Allereerst het feit dat het ervoor zorgt dat de ernstige gebeurtenissen van vroeger niet zomaar vergeten worden. Ten tweede dat men (zonder het soms zelf te realiseren) hierdoor eerder accepteert dat de dood iets is wat bij het leven hoort, en dus zelf minder bang wordt of eerder accepteert dat ze ooit het leven zullen laten. Als laatste zorgt het ervoor dat de bezoekers van een veilige afstand kunnen leren over de gebeurtenissen. Als een toerist zijnde sta je verder van de gebeurtenis af en ben je eerder bereid hier te over leren, omdat het niet iets is waar je zelf niet over wil nadenken.

Nu klinkt dit natuurlijk als iets heel moois, mensen die leren over de nare gebeurtenissen van vroeger en deze niet zullen vergeten en dus zal er altijd gedacht worden aan wat er is gebeurd en hoe erg het is dat dit heeft kunnen gebeuren. Maar zoals ik al zei aan het begin, ikzelf (toen ik een stuk jonger was) deed het vooral om te gruwelen van de gebeurtenissen. Zie het als een soort horrorfilm. Een horrorfilm zorgt voor een hoop spanning en dus ook een soort kick. Ook al vind je de film tamelijk eng en durf je eigenlijk niet meer verder te kijken, dan blijf je toch kijken, puur voor de spanning. Dit is natuurlijk een totaal ander perspectief vergeleken met het mooie romantische respect hebben voor de doden. In de geografie van April 2018 stond een artikel over dark tourism met als case de Parijse Catacomben. Hierin werden de redenen gezocht waarom mensen daadwerkelijk de plek bezochten. En hoewel ook hier mensen voor educatieve doeleinden kwamen en dus meer wilde leren over het onderwerp, een stevige 30% van de bezoekers deed het puur voor de spanning die zij ervan kregen. Worden deze plekken met een nare geschiedenis wel serieus genomen, of wordt het meer gezien als een soort spannende trip oftewel, wordt er niet gewoon verdiend aan andermans leed, ook al zijn ze al overleden.

Zelf vind ik het lastig om te bepalen wat dit soort plekken met me doen. Aan de ene kant als mij gevraagd zou worden waarom ik vroeger zo graag naar de martelmusea wilde, zou ik zeggen om te leren hoe moeilijk deze mensen het vroeger hebben gehad. Aan de andere kant denk ik dan terug wat ik daar vervolgens deed en voel ik me nogal schuldig over hoe ik me had gedragen. Ik zou dan zelf ook niet zo snel zeggen tegen een onderzoeker dat ik puur kom naar de dark touristic place voor de spanning, puur omdat dat ethisch onverantwoord zou klinken. Echter wil ik nog wel zeggen dat je je niet moet schamen al zou je komen voor de spanning, maar zorg er in ieder geval wel voor dat je nadenkt over de gebeurtenissen en de pijn die er is geleden. Een beetje respect kan nooit kwaad.