Heb je je wel eens afgevraagd wat de best bezochte toeristische attractie van Nederland is? Is het de Efteling of misschien toch het Rijksmuseum? Nou ik kan je vertellen, het is het allebei niet. Maar welke attractie is het dan wel? Daarvoor neem ik je in dit artikel mee naar Roermond, een op het eerste gezicht niet heel bijzonder provinciestadje waar ik zelf vandaan kom.

Wie mij kent weet misschien wel iets over Roermond of is vorig jaar mee geweest op Binnenlandse Excursie en heeft de attractie in levende lijven mogen aanschouwen, maar voor wie er niet mee bekend is een kleine introductie. Roermond is een stad van zo’n 58.000 inwoners en ligt op de plek waar de Roer uitmondt in de Maas (of de stad daar zijn naam aan te danken heeft is discussie over). Het ligt net zoals veel plekken in Limburg dicht bij België en Duitsland, maar in dit geval is Duitsland zelfs slechts enkele kilometers van de stad verwijderd, waar men niet over kan klagen. Op een klein halfuurtje rijden van Roermond vind je Düsseldorf, de zevende stad van Duitsland.

Nu weer terug naar waar ik het artikel mee begon, die attractie. De attractie is te vinden ten noorden van de weg die rechtstreeks naar Düsseldorf gaat (zie kaartje). In 1938 verrees hier een legerkazerne genoemd naar Ernst Casimir, een neefje van Willem van Oranje dat in de Tachtig Jarige Oorlog bij het beleg van Roermond aan z’n einde kwam. 54 jaar ging voorbij en in 1992 werd de kazerne gesloten. De vraag rees wat men er toen mee moest gaan doen. De interesse kwam, mede door een sterke lobby, vanuit het Verenigd Koninkrijk. Het Britse MacArthurGlen, een bedrijf in winkelvastgoed, werd aangetrokken om hier zijn eerste Nederlandse vestiging te openen. Het bedrijf exploiteert wat bekend staat als “Factory Outlet Centers”, grote winkelcentra waar tegen “lage prijzen” merkproducten worden verkocht.

En zo geschiedde, het eerste Designer Outlet Center van dit bedrijf werd in 2001 geopend op de locatie van de oude legerkazerne, al was de weerstand groot. De vrees was dat het winkelcentrum de binnenstad zou gaan beconcurreren en dat die er onder zou gaan lijden. Het begon in 2001 met 70 winkels, maar groeide in meerdere fases uit tot een gigantisch outlet centrum met 186 winkels en een oppervlak van 45.000 vierkante meter, waarmee het zich kan meten met winkelsteden zoals Milaan. Inmiddels is het denk ik ook wel tijd om je te vertellen hoeveel mensen jaarlijks dit merkendorp bezoeken. Het zijn er 7,5 miljoen per jaar, waarmee het de Efteling, het Rijksmuseum en elke andere attractie van Nederland ver achter zich laat. Het zijn aantallen waarbij de “Amsterdamse toestanden” (hoe massatoerisme nog wel eens getypeerd wordt) verbleken; het komt neer op gemiddeld zo’n 20.500 bezoekers per dag en 129 bezoekers op iedere inwoner van Roermond.

18 jaar later is er veel veranderd, zowel in de maatschappij als in Roermond. De opkomst van het internet heeft z’n sporen nagelaten in het Nederlandse winkellandschap en de Roermondse politiek (die de komst van dit outlet center mede mogelijk gemaakt heeft) heeft roerige tijden gekend. In de beginjaren was iedereen erg blij met het impuls dat dit Center aan de stad zou kunnen geven, wat niet verkeerd was aangezien Roermond nou ook weer niet zo’n heel bijzondere plaats is om als toerist naartoe te gaan. Maar het alles heeft ook een keerzijde met effecten op de stad zelf. De miljoenen toeristen, waarvan een groot deel uit Azië komt, komen alleen voor het Outlet en niet voor de stad zelf. De Duitsers daarin tegen weten de binnenstad nog wel te vinden, maar hebben als bijgevolg dat de wegen rondom de stad vastlopen door de verkeersdrukte gedurende bijna elk weekend. Vanuit economisch opzicht kan je ook vragen stellen bij de toegevoegde waarde die het Outlet heeft; het zijn de internationale bedrijven die hier gevestigd zijn met hun winkels en het geld stroomt zo snel als het binnenkomt ook zo weer het land uit. De lokale bedrijven daarin tegen hebben moeite om in Roermond te overleven, getuige de hoge leegstand.

Waar men op het stadhuis en bij de provincie het vooral zal hebben over de successen van het Outlet, worden naar mijn idee de problemen over het hoofd gezien of wil men het simpelweg niet zien. De provincie en de gemeente investeren veel geld in vastgoedontwikkeling en de infrastructuur rondom het Outlet. Zo wordt de provinciale weg nabij het Outlet heringericht ten behoeve van de doorstroming voor een slordige 60 miljoen euro (wat als je het mij vraagt weggegooid geld is maar dat terzijde). Rondom het Outlet en de nabijgelegen jachthaven wordt gebouwd aan JazzCity, een heuse Waterfront-Area, want als wereldsteden dat hebben  kan Roermond natuurlijk niet achterblijven.

Het is misschien wat kort door de bocht, maar naar mijn idee zou Roermond, en vooral ook het gemeentebestuur, wat beters met zijn tijd en geld moeten doen in plaats van het investeren in een winkelcentrum (wat het in feite gewoon is) en het creëren van een internationaal imago (wat het eigenlijk niet heeft). Ze zijn volgens mij een beetje vergeten dat Roermond een stad van 58.000 inwoners is en geen Milaan of Parijs. Daarnaast heeft Roermond genoeg problemen die meer prioriteit zouden mogen hebben. Zo heeft Roermond er net zoals andere uithoeken van Nederland moeite mee om met name de jeugd in de regio te houden, want veel van hun vertrekken vanwege kansen toch al snel richting de randstad (waar ik zelf ook een voorbeeld van ben). Wie zich wel eens verdiept heeft in de misdaadstatistieken is Roermond ook vast tegengekomen: de gemeente staat al vele jaren in de top 10 door vooral zaken zoals inbraak en diefstal. Daarbij komt ook nog het probleem van drugscriminaliteit, dat zich in Limburg vooral concentreert rondom wietplantages. Als laatste nog een quote uit eigen doos om dit verhaal samen te vatten; De toerist is er voor maar voor even, maar de inwoner hopelijk voor het leven!