Hoi allemaal! Als komend commissaris Oikos heb ik de eer en het genoegen om zo, vlak voor de vakantie, de laatste ‘No access card needed’ te schrijven. Ik heb voor oikos dit jaar met veel plezier al eerder een stukje geschreven, maar voor de mensen die dat niet hebben gelezen en/of mij nog niet kennen, zal ik me even voorstellen: Ik ben Jeroen Bartels, 20 jaar en momenteel tweedejaars student. Je zou me, naast dat eerdere artikel, kunnen kennen van de Sport & Spel commissie of de Pubcie en vanaf volgend jaar ben ik ook dagelijks te vinden op de V.U.G.S-kamer!

Maar genoeg over mij, ik wil het graag (nogmaals) hebben over de geschiedenis van Utrecht. Zoals ik in mijn vorige artikel al zei, ook al hebben we voor geografie gekozen, de geschiedenis is soms toch interessanter, dichterbij en meer geografisch dan je misschien denkt. Zo stuitte ik laatst, samen met een huisgenootje, op een superinteressant filmpje van RTV Utrecht, waarin Maarten van Rossem vertelt over de werfkelders in Utrecht.

De 732 uit de middeleeuwen afkomstige werfkelders in Utrecht zijn bijzonder, omdat ze nergens ter wereld zo massaal zijn aangelegd als in onze mooie stad. Dit kwam door de gunstige geografische ligging van de stad ten opzichte van de vroegere Zuiderzee en de handelsroute van de Rijn. Om de handelsstromen met elkaar te verbinden werd er midden door de stad de Oudegracht gegraven. Met het zand dat hiervoor werd uitgegraven werden dijken aan weerszijden van de Oudegracht gelegd. Hierdoor en door onder andere sluizen en een dam in de Rijn stond het waterpeil erg laag in vergelijking met de kade, wat zorgde voor een groot hoogteverschil tussen het water en de kade. In het begin moesten alle goederen dus eerst omhoog gesleept worden, om daarna weer van de dijk af naar de huizen te worden gebracht. Al snel werden hiervoor tunnels onder de weg doorgelegd, waar op een begeven moment ook spullen werden ondergebracht en die tunnels zouden uiteindelijk uitgroeien tot de werfkelders die we nu kennen.

Dit heeft echter nog wel wat voeten in de aarde gekost. De werfkelders en stukjes kade voor de kelders waren namelijk particulier bezit, die door de jaren heen in verval raakten. Door de meer dan 700 verschillende eigenaren was het voor de gemeente erg lastig om de renovatie te organiseren. Uiteindelijk heeft de gemeente de voorkant en kade voor de werfkelders voor een symbolisch bedrag opgekocht, om het daarna op te knappen.

De werfkelders zijn niet opgenomen op de werelderfgoedlijst van Unesco (de middeleeuwen en historische binnensteden zijn oververtegenwoordigd). Maar toch,  als je binnenkort een keer weer een keer gehaast naar de HEMA of Flying Tiger op de oude gracht moet, of dampend na een avond feesten uit het K-sjot of de Maggy komt,  geniet dan ook eens van het unieke, stedelijke landschap, dat onderdeel is van onze handelsgeschiedenis, zoals Maarten van Rossem dat zo passend zei.

Mocht je meer willen weten over de werfkelders, staat hier het filmpje:

En zijn hier nog wat interessante artikelen:

https://www.hoteloudegracht.nl/nl/de-geschiedenis-van-de-utrechtse-werfkelders.html
http://www.kelderkaart.nl/images/historie_ontstaanvanwerfkelders.pdf
http://www.bouwgeschiedenisutrecht.nl/project/werven/