Rooftop Garden: alternatief voor groene daken

Wie tijdens de cursus Ruimtelijke Vraagstukken Europa voor de reis naar de Øresund regio kiest, kan de wenteltrap oplopen naar een bijzondere dak in Østerbro – de klimaatbuurt van Kopenhagen. Dankzij het initiatief van architect Kristian Skaarup en studente tuinbouw Livia Haaland, is daar in 2014 een rooftop garden opgestart, genaamd ØsterGRO. Het beslaat 600m2aan velden met biologische groenten en kruiden en heeft een kas, kippenhok en drie bijenkorven. 

Kippenhok op het dak (eigen foto).
Daktuin ØsterGRO (eigen foto).

Zo’n dakboerderij is een vorm van urban farming, waarbij het proces van zaaien, onderhouden en oogsten dichter bij de stedelingen komt, waardoor ze naderhand het eten dat op hun bord ligt meer zullen waarderen. Op deze wijze hopen Kristian en Livia problematiek van de boeren aan het licht te brengen. Zij verdienen weinig met hun oogsten omdat de supermarkten de prijzen drukken. De risico’s van misoogsten bij te veel of juist te weinig neerslag komt tegenwoordig op hun rekening. Bij ØsterGRO ontvangt een boer een vast bedrag voor zijn werk, waardoor hij van het inkomen verzekerd is, en levert zijn gewassen vervolgens direct af bij de betaler. Op dit moment telt de gemeenschap 40 leden die jaarlijks contributie betalen voor een deel van de oogst. Dit is een voorbeeld van community-supported agriculture.

De oprichters van ØsterGRO zijn daarnaast begaan met de voedselverspilling. Ze zijn ervan overtuigd dat je meer respect opdoet voor gewassen en het werk van boeren als je direct bij het verbouwen betrokken bent. Je zal efficiënter met de producten omgaan met als gevolg dat minder voedsel in de prullenbak belandt. Urban farming verkort de afstand tussen de producent en de consument, doordat boeren zelf leverancier worden. Supermarkt als leverancier is hierbij overbodig. Kleinschalige tuin- en akkerbouw heeft daarom zowel ecologische als sociale voordelen. 

Sinds 2015 heeft dit dak nog een restaurant – Stedsans. Twaalf kippen en vier bijenkorven die op de boerderij gehouden worden bieden een constante aanvoer van eieren en honing voor het restaurant. De rest van de producten komt uit de grond van een stadsboerderij Seerupgaard in Dragør. De menukaart verandert dus afhankelijk van wat er seizoensgebonden op de lokale markt verbouwd kan worden. Eetbare restanten worden ter plaatse gecomposteerd met behulp van wormen die het snel en efficiënt kunnen afbreken of worden gevoerd aan de kippen. 

Dit project is bekend geworden nadat Kopenhagen in 2014 uitgeroepen werd tot de European Green Capital. ØsterGRO was daarbij genomineerd voor de European Green Leaf prijs. Het jurypanel van de Europese Unie heeft als doel het concept van een green, sustainable city te promoten. 

Mocht je een kijkje willen nemen in zo’n rooftop garden hoef je niet helemaal naar Denemarken af te reizen. Een bekend Nederlands voorbeeld van een dakboerderij is de DakAkker. Het omvat 1.000m2 bovenop het Schieblock in Rotterdam. De omstandigheden op de DakAkker zijn vergelijkbaar met een mediterraan klimaat: de bodem is droog en rotsachtig; het waait er hard en kan heel warm zijn. Daarom zijn er kruiden zoals munt, citroenverbena en lavendel te vinden. Daarnaast kweekt een grote groep vrijwilligers daar knolgewassen zoals aardpeer, rode biet, peen, radijs; looksoorten zoals ui, prei, knoflook en planten als framboos, rabarber en pompoen. Een deel van de oogst wordt geleverd aan zes restaurants in de directe omgeving. Op het dak worden bovendien experimenten uitgevoerd met technieken voor waterberging (het Slimdak), maar deze duurzame praktijken verdienen een eigen artikel.