Coronavirus: meer dan alleen een gezondheidsrisico

In het nieuws is de afgelopen tijd veel naar voren gekomen over de gezondheidsrisico’s van het coronavirus: bijna dagelijks valt een update te lezen over de passagiers van het cruiseschip de Westerdam, komen nieuwsberichten als ‘30 mensen geïnfecteerd geraakt na kerkdienst’ naar buiten en zijn vele artikelen te lezen over de oorzaak van het coronavirus. Toch is het risico om geïnfecteerd te raken en het stijgende dodenaantal niet de enige reden tot zorgen. Mede door globalisatie gaat het coronavirus gepaard met grote economische gevolgen.

Zo verwacht de vliegtuigmaatschappij Air France-KLM in het eerste kwartaal van 2020 een extra kostenpost van wel 200 miljoen euro te hebben door het virus. De vliegtuigmaatschappij is één van de grootste vervoerders tussen Europa en China met 25 retourvluchten per week naar vijf steden, en heeft vanwege de uitbraak vluchten naar China opgeschort. Het Aziatische land is goed voor 5,5% van de netwerkactiviteiten van Air France- KLM. Inspelen op de crisis is bovendien moeilijk; er komen wel starttijden op Schiphol vrij, maar het duurt twee tot zes maanden voor je een dienstregeling hebt opgezet naar andere bestemmingen. Hoe ver de schade oploopt is afhankelijk van de tijdsduur van het virus.

Ook Adidas merkt de gevolgen van het virus. Door de uitbraak verkoopt het bedrijf 85% minder in China. Dit komt doordat veel winkels gesloten zijn en de winkels die wél open zijn minder klanten trekken, mede door het lagere aantal toeristen dat China bezoekt. Daarnaast zitten veel Chinezen door de vele reisbeperkingen thuis waardoor er dus minder geld wordt uitgegeven. Dit is zorgelijk aangezien het consumptiegedrag en toerismestromen voor vele bedrijven, zoals bijvoorbeeld Gucci, een belangrijke markt zijn. Niet alleen in China maar ook in landen als Japan en Zuid-Korea merkt Adidas teruglopen door het virus. Dit terwijl Adidas een derde van zijn spullen afzet in Azië. Ook Puma merkt de gevolgen van het virus; ze hebben meer dan de helft van de winkels in China tijdelijk gesloten en ook zij ervaren nadelen door het teruglopende toerisme.  

Door de omvang van de Chinese economie, die 19% op zich neemt in de totale wereldeconomie, heeft de uitbraak ook gevolgen voor de wereldeconomie. Aangezien veel Chinese fabrieken gesloten zijn, doordat Chinese arbeiders niet naar hun werk kunnen reizen, lopen veel internationale bevoorradingsketens vast. Zo heeft het S&P, een ratingbureau in de financiële wereld, aangegeven dat de groei van de wereldeconomie door het virus met zo’n 0,3 procent wordt geremd. Deze berekeningen zijn echter gebaseerd op het idee dat in maart de virusuitbraak onder controle is. Mocht dit niet het geval zijn, zullen de cijfers moeten worden herzien. Het virus toont dus dat er ook een keerzijde zit aan globalisatie: alle economieën zijn met elkaar verbonden, in goede en mindere tijden.

Naast economische gevolgen gaat het virus ook gepaard met sociale gevolgen. Chinezen ervaren veel discriminatie. Zo heeft de Chinese gemeenschap in Nederland sinds het coronalied vaker melding gemaakt van discriminatie. Dit lied genaamd ‘Voorkomen is beter dan Chinezen’ was te horen op Radio 10. Ook KLM is in slecht daglicht gekomen na vermeende discriminatie op een vlucht naar Seoul, de hoofdstad van Zuid-Korea. De maatschappij raakte in opspraak nadat een toilet aan boord was afgesloten om het personeel te beschermen tegen het virus. Alleen de Koreaanse passagiers werden erop gewezen dat de wc uitsluitend door de bemanning mocht worden gebruikt.

Ondanks negatieve effecten zoals economische achteruitgang en discriminatie toont het virus ook een enigszins positieve kant, namelijk de weerbaarheid van de samenleving. Na uitbraak van het virus is binnen ruim een week een geheel ziekenhuis uit de grond gestampt voor duizend slachtoffers van het virus. Ook in andere landen dan China wordt gereageerd op het virus; in onderzoeksinstituten over de hele wereld wordt gezocht naar een vaccin. Zoals eerder gezegd is de impact van het virus op de economie grotendeels afhankelijk van de tijd dat het duurt voordat het virus onder controle is. Nu lijkt er dankzij de grote zoektocht door de onderzoeksinstituten een oplossing te zijn gevonden; het 86 jaar oude malariamiddel. Patiënten in China die een week lang het middel kregen toegediend vertoonden minder koorts, hadden een verbeterde longfunctie en waren sneller weer virusvrij en genezen. De Belgische professor Marc van Ranst hoopt dat chloroquine mede dankzij de goedkope prijs wereldwijd een impact kan hebben. Vanuit dit perspectief biedt globalisering veel goeds; het zorgt ervoor dat netwerken van onderzoeksinstituten kunnen ontstaan. Wie weet beperkt dit vaccin de schade voor bedrijven als Air-France, Puma en Adidas en zullen ook de sociale gevolgen binnen de perken blijven.