‘Silence please’, ‘No pictures please’. Hoe vaak die paar woorden per dag klinken in de Sixtijnse Kapel is onvoorstelbaar. Honderden omhoog kijkende hoofden proberen in het echt te bekijken of God de Vader en Adam elkaar werkelijk aanraken of dat het maar zo lijkt (spoiler: ze raken elkaar nét niet aan).

Ik betwijfel echter of toeristen zich wel realiseren hoe bijzonder die Sixtijnse Kapel is. Niet alleen voor Rome, maar voor de hele wereld. Het is een project waar de allergrootste namen uit de kunstwereld aan hebben samengewerkt. Nou ja, samengewerkt, meer allemaal hun eigen bijdrage aan hebben geleverd. Michelangelo, Botticelli, Perugino en Rafaël zijn enkele van de belangrijkste kunstenaars die eraan hebben gewerkt. Je zou het kunnen vergelijken met een muzikale samenwerking van wereldformaat. Alsof enkele decennia geleden Whitney Houston, Elvis Presley, Michael Jackson en Madonna samen een nummer hadden gemaakt, maar dan nog bijzonderder.

Paus Sixtus gaf in 1508 Michelangelo de opdracht om het plafond van een nieuwe decoratie te voorzien. Nu is ook meteen duidelijk waar de naam Sixtijnse Kapel vandaan komt. Paus Sixtus vroeg Michelangelo om de twaalf apostelen af te beelden, maar Michelangelo deed dat idee af als ‘armoedig’ en schilderde wat hij zelf passend vond: de Schepping van Adam en andere verhalen uit het eerste boek van de Bijbel. Binnen vier jaar schilderde hij meer dan 300 figuren en creëerde zo een van de beroemdste plafonds ter wereld. In 1535 werd hij nogmaals gevraagd, ditmaal door een andere paus (pausen gingen niet zo heel lang mee, vaak omdat ze al oud waren of iemand was ze liever kwijt dan rijk, maar dat is weer een heel ander verhaal), om het Laatste Oordeel op de westmuur te schilderen. In 1541 was dit ook klaar, maar de ceremoniemeester van de paus vond Michelangelo’s figuren veel te bloot. Michelangelo, makkelijk als hij was, schilderde daarom diezelfde ceremoniemeester rechtsonder in het fresco, met een slang die in zijn penis bijt, en deze dus zo verbergt.

De ceremoniemeester was echter niet de enige die weinig op had met al die naakten. Bij het Concilie van Trente in 1563 werd besloten dat Bijbelse figuren niet geassocieerd mochten worden met lust en dus moest het Laatste Oordeel worden aangepast. Deze taak viel op de schouders van Daniele da Volterra, die keurig over iedere penis en vagina een doekje schilderde. De arme man is dan ook de Italiaanse geschiedenisboeken ingegaan als Il Braghettone (ofwel: de Broekjesmaker).

Michelangelo was niet alleen een voorbeeld voor veel kunstenaars, hij was ook een concurrent voor velen van hen. Trouwens, de pausen concurreerden ook met elkaar. Nieuwe pausen wilden hun voorgangers overtreffen, zodat hun namen gekoppeld zouden zijn aan die kunstwerken. Terwijl Michelangelo het plafond van de Sixtijnse Kapel beschilderde, was Rafaël bezig in een ander deel van het Vaticaanse Paleis. In 1515 werd hij door paus Leo X gevraagd om het laatste lege deel van de Sixtijnse kapel te decoreren: het onderste gedeelte van de muren. Er moesten tien wandtapijten komen. Deze waren misschien nog wel kostbaarder dan de fresco’s, omdat er veel meer handenarbeid aan te pas kwam. Rafaël (die graag Michelangelo de loef wilde afsteken) ontwierp zulke ingewikkelde voorstellingen, dat de wevers in Brussel – hoe professioneel ook – het technisch niet voor elkaar kregen om álle details in de wandtapijten te weven. Dus nu zijn niet alleen de wandtapijten fantastische kunstwerken, maar ook de voorgeschilderde ontwerpen van Rafaël zelf.

Omdat de tapijten ontzettend kwetsbaar zijn, zijn ze alleen één voor één in de Vaticaanse Musea te bezichtigen. Van 17 tot 23 februari 2020 waren de tapijten weer op hun oorspronkelijke plaats te zien in de Sixtijnse Kapel, ter gelegenheid van het overlijden van Rafaël precies 500 jaar geleden. Ikzelf was er bijna voor naar Rome gevlogen, en nu je iets meer weet over de geschiedenis van deze tapijten, jij hopelijk ook. Al is een fles wijn in de Romeinse zon ook zeker geen verkeerd plan.