Hoewel het vandaag 1 april is, zullen er denk ik dit jaar weinig grappen worden gemaakt. Zo liet Google dit weekend al weten dat het dit jaar geen grappen zal maken, terwijl het bedrijf de laatste jaren juist fanatiek meedeed aan deze traditie. Zo heb ik op de middelbare school een hele dag vergooit om ‘Pac-man in m’n eigen straat’ te spelen en hebben de 1 april grappen van het bedrijf zelfs een eigen Wikipedia pagina. Maargoed dit jaar, uit respect voor alle slachtoffers van het coronavirus,  dus geen pushmelding van de nieuwste fratsen van Google.

Desondanks vroeg ik me wel af waar deze traditie nou vandaan komt, want hoezo houden we elkaar massaal voor de gek op deze eerste van April? Het antwoord bleek minder eenvoudig dan gedacht. Er zijn namelijk meerdere theorieën over. Een daarvan gaat over de invoering van de gregoriaanse kalender in Frankrijk. Toen paus Gregorius de 13^e deze in 1582 invoerde verschoof de datum van nieuwjaarsdag van 1 april naar 1 januari. Over de mensen die het nieuwe jaar toch bleven vieren op 1 april werden grappen gemaakt. Dit lijkt echter niet het eerste bewijs van 1 april te zijn, want er zijn veel verwijzingen van voor 1582 naar 1 april.

In veel landen gaan ook nationale verhalen over de oorsprong de ronde. In Nederland denken veel mensen dat 1 april komt van de Hertog van Alva. Tijdens de 80-jarige oorlog tussen Nederland en Spanje veroverden de Watergeuzen in 1572 het havenstadje Den Briel. Toen de Hertog van Alva het stadje terug probeerde te veroveren, werden de sluizen opengezet en werd het Spaanse leger verdreven. Hier verloor Alva dus Den Briel en vandaar de uitspraak ‘Op 1 april verloor Alva zijn bril’.

De precieze oorsprong van de traditie is dus niet met zekerheid te zeggen, wel is grappig om te zien dat het feest in verschillende landen, verschillend wordt gevierd. In Frankrijk en Italië staat de dag bekend als de ‘poissons d’avril’ of de april vissen, waarbij iedereen een papieren vis bij elkaar op de rug probeert te plakken.

In Engeland ‘mogen’ de 1 april grappen maar gemaakt worden tot het middaguur. Haal je na 12 uur daar nog een 1 april grap uit, dan ben je zelf de ‘April fool’. In Spanje en Spaanstalige landen daarentegen vieren ze helemaal geen 1 april. Daar halen ze pas op 28 december met elkaar grappen uit.

De meest geslaagde grap die ik tijdens mijn speurtocht naar de oorsprong van deze traditie tegenkwam was echter een grap van de NOS journaal. In 1969 berichtte die namelijk dat de ‘zwartkijkers’, mensen die niet hadden betaald voor hun kijk- en luistergeld, opgespoord zouden worden door controleurs met scanners. Toen aan een ‘controleur’ tijdens de uitzending werd gevraagd of daar iets tegen gedaan kon worden, vertelde deze van niet. Hij kon zich namelijk niet voorstellen dat mensen hun televisie in aluminiumfolie zouden wikkelen. De volgende dag bleek echter al het aluminiumfolie in de winkels heel snel uitverkocht.

En hoewel het, gezien de huidige situatie, geen kwaad kan om wat luchtigere berichten te lezen op de nieuwssite’s, is het wel een goede beslissing van Google om geen 1-aprilgrappen de wereld in te slingeren en zich te focussen op het helpen van mensen. Het coronavirus heeft de wereld in zijn greep en moet eerst worden verslagen. Desondanks kijk ik al wel uit naar volgend jaar, als de belangrijkste krantenkoppen van 1 april wél weer gaan over welke grappen er weer zijn uitgehaald en hopelijk weer het aluminiumfolie wordt geplunderd, in plaats van wc-rollen.