Kopfoto: Pinguins op de Antipoden (LawrieM, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6073435).

De afgelopen periode heb ik net zoals vele anderen veel achter mijn computer gezeten. Nu ligt er onder mijn laptop thuis, zoals het een geograaf betaamt, een wereldkaart. Hierop staan ook allerlei kleine eilandjes, vaak in de buurt van de polen, met vaak bijzondere namen en bijzondere verhalen. Gevolg is dat ik vervolgens als studie ontwijkend gedrag deze eilanden op ging zoeken en vervolgens verstrikt raakte in een soort wikipediamoeras. Deze verre oorden fascineren mij terwijl ik verder vaak meer met mijn eigen omgeving bezig ben. Dit artikel is er een uit de categorie dingen die je eigenlijk helemaal niet hoeft te weten, maar toch wilde ik ze jullie niet onthouden.

Veel afgelegen eilandjes zijn nog altijd in handen van een koloniale overheerser uit vervlogen tijden, of worden in ieder geval nog geclaimd. Engeland spant hierin de kroon met eilanden over de hele wereld, bijvoorbeeld de Zuid-Sandwich eilanden en Zuid-Georgië nabij de zuidpool. De meeste namen getuigen niet van enorme creativiteit: een bestaande plaats en daar ‘South’ voor zetten is natuurlijk vrij makkelijk. Ook veel andere eilanden hebben Britse namen gekregen toen zij ooit ontdekt/veroverd werden door de Britten. Hier zitten mooie namen bij, zoals Deception Island, genoemd naar het teleurstellende uiterlijk van het eiland terwijl het eigenlijk een caldera eiland bleek te zijn met een bijzondere baai, Inaccessable Island, wat redelijk voor zich spreekt, of Snow Island, wat nou niet erg specifiek is voor die regio, maar dat terzijde. Veel eilandengroepen, zoals de Zuid-Orkneys en Zuid-Shetland eilanden zijn geclaimd door de Britten en de Argentijnen (en soms de Chilenen), maar vallen binnen het Antactic Treaty System. Misschien ook maar beter, want deze landen hebben in het verleden al bewezen dat zij daadwerkelijk een oorlog kunnen beginnen over een paar pinguïns.

Ook de Fransen hebben nog behoorlijk eilanden in hun bezit, waarvan veel in Polynesië. Daarnaast heeft Frankrijk ook eilanden in de Indische oceaan, waar ook het eiland Amsterdam gelegen is. Het is vernoemd naar het schip Nieuw-Amsterdam door Anthonie van Diemen maar viel later in Franse handen. De enige gelijkenis met Amsterdam zijn wellicht de krijsende meeuwen, al leven op Amsterdam hele bijzondere amsterdamalbatrossen. Dus toch wel wat anders dan de frietpikkende meeuwen van de Dam.

De Antipoden zijn een eilandengroep die behoren tot Nieuw-Zeeland. Dat is iets logischer dan de eerdere voorbeelden; deze eilanden liggen daar alsnog honderden kilometers vandaan, maar toch is dat het meest dichtbij zijnde land. De naam antipode is bekend als de exact tegenovergestelde plek op de aardbol ten aanzien van een andere plek (‘als ik nu een gat recht naar beneden zou graven, waar kom ik dan uit’). De Britten dachten dat de locatie van deze eilanden de antipode was van hun Groot-Brittannië. Ze zaten er wel naast: de exacte antipode van de Antipoden liggen in Frankrijk.

Veel eilanden zijn ooit verkregen door ontdekkingsreizen van grote machtige landen die de (ei)landen die ze tegen kwamen gewoon claimden. Noorwegen is bekend door een specifiek soort ontdekkingsreizen: de poolexpedities. Dit heeft ook tot gevolg dat Noorwegen nog altijd een aantal eilanden nabij de polen heeft. Zo is het meest afgelegen eiland op aarde Bouvet van de Noren. Hoewel het eiland niet bewoond wordt (het is ook een grote gletsjer), gebruiken de Noren het wel als visgebied.

Ook nabij de noordpool hebben de Noren wat eilanden bij elkaar gespeeld, waaronder Bereneiland. Dit is zo genoemd door een Nederlander, Willem Barentsz, tijdens dezelfde tocht waarbij hij met zijn schip vast kwam te zitten op Nova Zembla. Het verhaal is dat zij op een ijsbeer aan het jagen waren om het beest te kunnen bestuderen (maar vooral voor het bont en het vlees), maar dat de ijsbeer niet kapot te krijgen was. Na een lang gevecht hebben ze de beer wel te pakken gekregen en het eiland naar de beer vernoemd.

Op deze manier kun je toch een beetje op ontdekkingsreis, maar dan zonder ook maar bijna je stoel te verlaten. Het enige dat je nodig hebt is een kaart en WikiPedia.