De hele toestand waar we nu in zitten heeft allerlei bijeffecten zoals we met z’n allen bij OikosOnline en op andere plekken de laatste weken al wel besproken hebben. Eén daarvan is de hernieuwde interesse voor onze eigen omgeving: mensen wandelden en fietsten zich een ongeluk de laatste tijd. Nu er langzaamaan (waarschijnlijk) weer vakantie gevierd kan gaan worden zoeken veel mensen ook dat dichterbij. Kortom: we gaan op zoek naar de parels van Nederland. Het probleem daarvan is dat iedereen op de geijkte en vertrouwde plekken uitkomt. Niet voor niks was het strand in Zandvoort gelijk weer vol: we willen naar de toeristische hotspots toe. De, onder geografen bekende, tourist gaze wordt maar weer eens gruwelijk bevestigd, waarbij auteur Urry onder meer aandraagt dat toeristen altijd maar op zoek zijn naar beelden en zich vaak verplaatsen van highlight naar highlight.

Alweer lang geleden schreef ik met een groep voor een vak een stuk over de tourist gaze, waarbij we voorbeelden aandroegen van hotspots die extreme drukte aantrokken. Ik had hiervan een mooi voorbeeld uit Schotland, waarbij het Glenfinnan viaduct, bekend van Harry Potter, wordt bezocht door bussen vol met internationale toeristen. Aldaar is er alleen aandacht voor de brug: niemand draait zich om en ziet het prachtige meer en de omgeving. Vervolgens hoor je vaak dat het enkel de Aziatische toeristen zijn, die alleen de geijkte plekken aantikken om met hun tablets foto’s te maken of voor cultuur ongevoelige Amerikanen die overal doorheen banjeren, maar in Nederland zijn we geen haar beter.

• 

• 

Toen wij dat stuk schreven dachten wij dat reisorganisaties en marketing hierbij sterk van invloed waren op dit hotspottoerisme. Maar nu blijkt dat we dit binnen Nederland zelf ook doen zonder dat reisorganisaties zich daar mee bemoeien. De marketing en beeldvorming is wel van belang: iedereen kent het strand van Zandvoort en wil daarheen (ook al is het spuuglelijk) terwijl er andere plekken zijn waar je prachtig aan het water/strand kan zitten zonder de extreme drukte. In het begin van deze crisis werd dit al duidelijk: een van de eerste overbelaste verbindingen was de trein naar Zandvoort. De discipline van mensen om thuis te blijven was verdwenen, het kuddegedrag overwon.

Ook op andere plekken was dit duidelijk te zien. Mijn zus woont in Nijmegen (kan zij ook niks aan doen) en zag bij de eerste glimp van mooi weer het Waalstrand helemaal vol lopen. Dit terwijl net iets verderop nabij Bemmel ook mooi aan het water kan zitten, maar dan zonder extreme drukte. En zo heb je rond Nijmegen nog plekken zat waar je in ieder geval in de schaduw kan zitten als je kleine studentenkamertje opwarmt naar 40 graden. Misschien niet altijd met water in de buurt, maar je kan ook niet altijd alles hebben.

• 

• 

In Utrecht gaat het overigens niet veel beter, want stel je voor dat we niet onze onnodige spullen in het centrum van Utrecht konden kopen…

De laatste tijd heb ik nog meer dan normaal gefietst met mijn ouders. Overal waar wij kwamen zagen we hetzelfde gebeuren; ook op regionale schaal lopen we met z’n allen naar dezelfde plek. Een paar weken geleden fietsten we bij Beekbergen en Loenen in de buurt. Mensen die daar wel eens komen kennen de Loenense waterval, waar de sprengbeek die daar door het bos loopt in drie treden een aardig verval heeft. Een prachtige plek, maar ook gelijk weer erg druk bij mooi weer. Overal rond de waterval liepen mensen, de parkeerplaats die erbij ligt stond ramvol. Anderhalve kilometer stroomopwaarts zit nog een waterval maar dan met twee treden. Deze is minder bekend en staat niet aangegeven met als gevolg dat rond deze waterval slechts een man of vijf rondliepen. Kuddegedrag en marketing: een gevaarlijke combinatie in deze tijd waar drukke plekken gemeden moeten worden.

Nu is het normaal gesproken niet altijd heel erg dat men alleen naar de geijkte plekken gaat, maar het is zo zonde. Nederland heeft zo veel mooie gebieden maar veel mensen menen voor een mooie omgeving altijd maar naar het buitenland te moeten, of anders naar de hotspots in Nederland. Dit jaar worden we gedwongen om meer in de buurt op avontuur te gaan en om drukte te vermijden. Mijn advies: pak lekker de fiets en fiets op de bonnefooi een kant op. Als je pech heb kom je op een industrieterrein uit, maar dat is het risico van het vak. En ook daar is soms meer te genieten dan je zou denken.

Met dank aan mijn medeauteurs van het artikel voor WLO waar ik naar verwees, Yannick Bouten en Julian Geurts.
Kopfoto: Elekes Andor, WikimediaCommons,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zandvoort_aan_Zee_(19).jpg.