Estland: onderdeel van de Baltische staten of toch een Noords land?

Herken je de vlag op de foto? Waarschijnlijk niet, en gek is dat niet. Officieel is deze vlag namelijk helemaal niet in gebruik. Toch duikt deze af en toe op in Estland, als nieuw ontwerp in geheel Noordse stijl. Want hoewel Estland officieel onderdeel is van de Baltische staten, voelen de Esten zich eigenlijk veel meer een Noords land.

De Noordse landen bestaan momenteel uit Denemarken, IJsland, Noorwegen, Zweden en Finland. De wens van Estland om aan dit rijtje toegevoegd te worden komt voor uit de vele verbintenissen met de Noordse geschiedenis en cultuur. Zo zijn de Esten een Fins-Oegrisch volk, en ook de Estische taal is verbonden met het Fins. Estland is tevens lang onder Noords bewind geweest. Van 1219 tot 1346 en van 1559-1645 is het land onderdeel geweest van Denemarken, en tussen 1558-1710 was Estland onderdeel van Zweden. In totaal is dit zo’n 280 jaar onder een vorm van Noords bewind. De dominante religie, het protestantisme, komt tevens ook overeen met de Noordse landen.

Het grote verschil met Estland en andere Noordse landen is de bezetting door de Sovjet-Unie. Deze bezetting duurde van 1944 tot 1991 en heeft veel impact gehad op het land. Deze tijd werd gekenmerkt door onderdrukking en ‘Russificatie’. Er was sprake van grootschalige deportatie van Esten naar Siberië, er werden pogingen gedaan de agricultuur te collectiviseren en het Russisch werd belangrijk in het Estische onderwijs. Verder werden veel Russen verplicht om te verhuizen naar Estland, wat de etnische samenstelling van het land flink veranderde. Dit onderdeel van de geschiedenis is dan juist weer meer verbonden met de Baltische staten.   

Toch blijven veel Esten vasthouden aan het standpunt dat Estland een Noords land is. Dit is terug te zien in de politieke narratief.  Zo werd in 1999 een speech genaamd “Estonia as a Nordic Country” gegeven door de voormalige president Toomas Hendrik Ilves. In 2015 was iets vergelijkbaars te zien, de premier definieerde het land als een “New Nordic Country” of in het Estisch: “Uus Pöhjamaa”.

Maar waarom willen de Esten zo graag een Noords land zijn? Een van de redenen is dat Estland een volwaardig lid kan worden van de ‘Nordic Council’, een samenwerkingsverband van Noordse landen. Dit is voordelig voor de Estische economie: er worden meer buitenlandse investeringen en toerisme verwacht wanneer Estland als Noords bestempeld wordt. Tot slot denken de Esten dat de onafhankelijkheid van hun land beter beschermd wordt in de vorm van internationale diplomatieke steun. Dit is een belangrijk punt voor de Esten omdat wantrouwen richting Rusland nog steeds een rol speelt in het land.

Tot op heden wordt Estland nog niet officieel als Noords land gezien. Gebiedsindelingen blijven altijd lastig, en zijn ook niet absoluut. Of Estland als Noords land of Baltische staat gezien wordt, hangt met name af van aan wie je het vraagt. Misschien is Estland wel een beetje van allebei. Wat vind jij?

Kopfoto: Jaan-Matti Saul, Wikimedia Commons, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Estonia-nordic-cross-flag-2.png