Geogast #4: Warschau in beeld

Het thema van het symposium 2021 in de praktijk

In de rubriek Geogast krijgen we een kijkje in de keuken bij SGPL. Docenten, studenten, stagiaires of andere SGPL-insiders komen aan het woord. Deze week in Geogast een artikel van Elsa van den Brink: derdejaarsstudent Sociale Geografie en Planologie en lid van de Symposiumcommissie ’20-’21. Zij vertelt over wat er zich achter de façade van de historische gebouwen in Warschau afspeelt. Het artikel is, net als het Symposium, in het thema van beeldvorming. Meer weten hierover? Kom naar het Symposium op 11 mei!

Iedereen die wel eens een bezoek heeft gebracht aan Warschau kan het beamen, de stad verdient geen schoonheidsprijs. De oude stad, de tuinen op het dak van de universiteitsbibliotheek en het paleis van cultuur en wetenschap in de stad zijn de uitzonderingen die de regel bevestigen. Met name de oude stad, ook wel Stare Miasto genoemd, wordt door verschillende actoren gepromoot. Echter komt dit niet alleen door het mooie uiterlijk, achter de schermen speelt beeldvorming een grote rol. Het gevolg van deze promotie is dat er een eenzijdig beeld van de stad wordt gecreëerd. Op het gebied van toeristen, bedrijven en migranten speelt beeldvorming een grote rol, en zo ook in de hoofdstad van Polen, Warschau.

In 1944 werd Stare Miasto (oude stad) systematisch opgeblazen door de Duitsers, met als gevolg dat er weinig van de stad overbleef. Toen de oorlog eenmaal was afgelopen begon de wederopbouw van het oude centrum, hierbij werden zoveel mogelijk originele stenen gebruikt. Belangrijk om op te merken is dat het alleen ging om de aanblik, de huizen achter de oude gevels konden voor die tijd als modern beschouwd worden. Zo kon er het idee worden gecreëerd van een ‘authentiek’ stadsdeel, een idee puur gebaseerd op beelden, maar dat wel wordt aangenomen als waarheid. Veel toeristen zijn er niet van op de hoogte dat dit deel van de stad relatief ‘nieuw’ is. Het idee van de Stare Miasto (oude stad) wordt daarbij in stand gehouden door toeristenbureaus en sociale media. Zo staat het volgende op de voorpagina van de officiële toeristenwebsite van Warsaw (https://warsawtour.pl/en/main-page/):

Each city has a place that is its showcase and a must-see on any trip. In Warsaw, it’s the Old Town, entered on the UNESCO World Heritage List – it’s where the city’s heart has been beating for centuries. However, when you cross the Vistula River and look at the Old Town from a distance, you are struck by how unusual the panorama of the city is – skyscrapers rise above the red roofs of the Old Town. Historical buildings blend in harmoniously with modern architecture, and the city surprises us by revealing its second face…

Als men op sociale media de #staremiastowarszawa opzoekt komen de mooiste plaatjes van de oude stad naar voren. Zoek er zelf maar eens naar op je eigen Instagram. Stare Miasto wordt gebruikt als boegbeeld voor de stad. Het beeld van een oude mooie stad wordt gecreëerd, onder andere ook door het achterwege laten van foto’s van de ‘lelijke’ delen van de stad.

Vanaf 2004 ging Warschau zich meer doelgericht richten op citymarketing, met onder andere een slogan en een logo. Deze marketing is niet alleen gericht op het aantrekken van toeristen, maar ook om de stad aantrekkelijk te maken voor bedrijven. Dat de stad het belang van citymarketing inziet is terug te zien in het feit dat ze van een groot aantal organisaties lid zijn die ondersteunen bij de marketing van de stad. Op deze manier hoopt de stad zichzelf op de juiste manier te kunnen promoten, ze leren een positief aantrekkelijk beeld te vormen, zelfs als dit niet een volledig waarheidsgetrouw beeld is.

Dat de beelden niet altijd de realiteit weergeven wordt duidelijk als er gekeken wordt naar immigratie. Polen staat bekend om zijn ‘anti-immigranten’ beleid, maar wie goed oplet in Warschau ziet dat in deze stad het tegendeel bewezen wordt. Er wonen onder andere veel Oekraïners, dit is een overwegend wit christelijk volk (en daarmee voor Polen nog ‘acceptabel’), maar in de stad vindt men ook migranten met een andere achtergrond. Hieronder vallen bijvoorbeeld studenten uit India die verwachten in Polen een baan te kunnen vinden na het afstuderen. Ook zijn er een significant aantal Nepalezen in de stad te vinden. Het beeld wat de Poolse staat probeert te creëren wordt in de eigen hoofdstad dus (deels) onder uitgehaald.

Uit deze drie voorbeelden blijkt dat beeldvorming een belangrijke rol speelt binnen verschillende sectoren. Dit uit zich natuurlijk niet alleen in Warschau, maar overal ter wereld. Wil je hier meer over weten, kom dan naar het symposium ‘Geogaze’! Hierin wordt het thema beeldvorming in verschillende sectoren besproken doormiddel van lezingen & workshops. Je kunt je inschrijven via de volgende link: https://www.vugs.nl/activiteiten/v-u-g-s-symposium-geogaze/

Hopelijk tot dan!

Foto’s: Elsa van den Brink (zelfgemaakt)