De benaming ‘the final frontier’ is vaak voorbehouden aan de ruimte. Dit is de laatste plek die de mens nog zou moeten verkennen en bedwingen. Dit gaat er dan vanuit dat de continenten en oceanen al helemaal verkend zijn en in kaart gebracht, maar niets is minder waar. Ondanks het feit dat oceanen meer dan 70% van het aardoppervlak beslaan is 80% ervan nog helemaal niet in detail in kaart gebracht. De oceanen zijn een belangrijke schakel in het wereldsysteem voor klimaat, weer, zuurstof, navigatie, voedsel en ga zo maar door. Daarom is het opmerkelijk dat er nog zo weinig begrip is voor de zeeën.

Verkenning van de diepste oceanen gaat ook niet gemakkelijk, zeker niet als er gebruik wordt gemaakt van voertuigen. De oceanen zijn immers ook immens en veelal kilometers diep, met een gemiddelde van zo’n vier kilometer. De zeebodem verkennen gebeurt heel anders dan het land, of de ruimte. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van SONAR in plaats van radiogolven omdat geluidsgolven verder voortbewegen door water. Dit zorgt voor beelden met een betrekkelijk lage resolutie, de nauwkeurigheid is tot op 15 meter waardoor er geen gedetailleerde formaties te zien zijn, maar de diepte wel vrij goed te meten is. Om deze reden wordt er soms gekozen om een diepzeevoertuig of DSV in te zetten om een bemande missie het diepe in te sturen. Verkenning gebeurt meestal met kleinere onbemande voertuigen. Tegenwoordig kunnen deze voertuigen dieptes van meer dan acht kilometer weerstaan, zo diep als de Mount Everest hoog is. De druk hier is immens en zelfs dan nog is het diepste punt van de Mariana trog bijna elf kilometer diep. Hier zijn maar een handvol bemande expedities geweest, de bekendste die van filmmaker James Cameron. Vergelijkbaar met hoe Mars nu verkend wordt neemt zo’n voertuig dan monsters en foto’s van de omgeving voor analyse.

Het fascinerende aan het verkennen van de diepe zee zijn de mysteriën aldaar. Het internet staat vol met sensationele artikelen en video’s waar unieke wezens maar ook vreemde fenomenen worden opgenoemd. Wat blijkt is dat troggen wemelen van leven vergeleken met de bodem eromheen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat zeestromingen allerlei voedingsstoffen meedragen de dieptes in. 

Ontdekkingen op de zeebodem kunnen leiden tot nieuwe ontwikkelingen en uitvindingen gebaseerd op de eigenaardige levensvormen daar. De natuur heeft altijd al direct of indirect inspiratie geboden voor creatievelingen. Nieuwe manieren van voortbewegen, met ziektes omgaan, of overleven in het algemeen zijn allemaal met gemak te vinden. Ook voor de scheikunde kan er inspiratie gevonden worden in de bijna buitenaardse omstandigheden van de diepe oceaan. Het is eigenlijk onvoorspelbaar wat we gaan vinden en wat de applicaties hiervoor zijn.

De menselijke ondekkingszucht en zoektocht naar het nieuwe is op zich al genoeg motivatie. Het is onwaarschijnlijk dat de diepste diepten nog lang veilig zijn voor menselijke nieuwsgierigheid en vindingrijkheid, maar het is erg veel werk gezien de omvang van de oceanen. Nu is er animo en de technologie om door te zetten in het exploreren. De komende jaren staan er meerdere initiatieven op een rij die pogen om de zee in kaart te brengen voor commerciële of vooral wetenschappelijke doeleinden. Victor Vescovo, de eerste man die in 2019 de diepste punten van elke oceaan heeft bezocht, is echter ambitieus en hoopt dat tegen 2030 de gehele zeebodem in acceptabel detail in kaart is gebracht. Ik zal in elk geval met veel interesse de ontdekkingen volgen.

Kopfoto: Free-Photos via Pixabay