De euro staat bekend als de valuta van de Europese Unie, gebruikt door het merendeel van de lidstaten. Er zijn echter twee landen die niet in de EU zitten, maar toch de euro gebruiken. Daarvoor reizen we af naar de Balkan, waar Montenegro en Kosovo de euro als nationale munteenheid hebben. Hoe komt het dat deze landen de euro gebruiken, terwijl ze niet bij de EU zitten? En wat vindt de EU hiervan?

Om deze vragen te beantwoorden moeten we terug naar de tijd waarin het voormalige Joegoslavië nog bestond. Het gehele land gebruikte toen de Joegoslavische dinar. Toen het land rond 1991 uiteenviel, stelden alle landen die zich afscheidden (Slovenië, Kroatië, Noord-Macedonië en Bosnië-Herzegovina) hun eigen munteenheid in. In het overgebleven Servië (inclusief Kosovo) en Montenegro brak er hierna twee jaar lang enorme hyperinflatie uit. Omdat de Joegoslavische dinar niets meer waard was gebruikten veel mensen de betrouwbaardere Duitse mark.

In een poging Montenegro uit de de onstabiele invloedssfeer van het Servische monetaire beleid te halen, besloot de regering van Montenegro in 1999 dat de Duitse mark naast de Joegoslavische dinar in het land voortaan ook een geldig betaalmiddel zou zijn. Al snel werd de Duitse mark de meest gebruikte valuta in Montenegro en een jaar later werd de Duitse mark dan ook het enige geldige betaalmiddel. Toen Duitsland overstapte op de euro, volgde Montenegro ook. De Duitse mark kon immers voor een vaste koers worden geruild met de euro, waardoor overstappen gemakkelijk was.

Kosovo belandde in 1998 in strijd voor onafhankelijkheid in een hevige oorlog met Servië. Na deze oorlog nam het gebruik van andere valuta nog meer toe. In 1999 gaf de VN officieel toestemming tot het gebruik van andere valuta dan de Joegoslavische dinar. Hoewel de dinar niet officiëel uit gebruik werd gehaald, werd het gebruik van de dinar in Kosovo sterk afgeraden. De stabiele Duitse mark werd in de praktijk de meest gebruikte valuta. Evenals Montenegro veranderde Kosovo mee toen de Duitse mark vervangen werd door de euro. Vandaag de dag wordt alleen in het noorden van Kosovo, waar nog veel etnische Serviërs wonen, de dinar nog gebruikt..  

Nu rest natuurlijk de vraag wat de Europese Unie ervan vindt dat deze landen de euro gebruiken, zonder dat het formeel is goedgekeurd door de EU. Bij de invoering van de euro in Montenegro en Kosovo greep de EU niet in, wat erop zou kunnen duiden dat ze het wel prima vinden. Toch is de EU niet tevreden over de huidige situatie. In 2007 stuurde de EU een officiële waarschuwing naar Montenegro dat de monetaire situatie in het land niet in overeenstemming is met de EU-richtlijnen, aangezien alleen EU-lidstaten de euro mogen gebruiken. Door deze overtreding wordt de toetreding van Montenegro, en ook van Kosovo, tot de EU bemoeilijkt. Of deze twee landen ooit gedwongen worden om de euro uit de circulatie te halen is echter nog maar de vraag. Over de precieze details omtrent de monetaire situatie in de twee landen wordt voorlopig pas weer gepraat als toetreding tot de EU nabij is. Voorlopig lijkt dat nog wel even te duren, en dus kunnen Montenegro en Kosovo met een gerust hart de euro blijven gebruiken.