Ontzichtbare dakloosheid

Stel je voor: Je staat ’s ochtends op, gaat naar je werk, doet ’s avonds nog even de boodschappen om vervolgens naar huis te gaan. Klinkt als een typische dag voor de alledaagse Nederlander toch? Maar wat als je geen huis hebt? Voor een groeiende groep in Nederland is dit de dagelijkse realiteit. Onzichtbare dakloosheid is een groot probleem. Hoe groot precies is moeilijk te zeggen, het meten van het aantal daklozen is lastig omdat mensen steeds vaker niet voldoen aan het traditionele beeld van een dakloze wat nog steeds prominent aanwezig is in onze maatschappij. Naar schatting zijn er op dit moment 32.000 daklozen in Nederland. Geschat wordt dat minstens twintig procent van deze groep een zogenoemde onzichtbare dakloze is en bijvoorbeeld een huis kwijt is geraakt door een relatiebreuk of andere ingrijpende levensgebeurtenissen zoals het verlies van een baan. Deze mensen hebben met spoed een nieuw huis nodig maar nu de woningmarkt zo op slot zit en de prijzen hoog liggen is dit vrijwel onmogelijk op de korte termijn. Omdat onzichtbare daklozen vaak nog wel tijdelijk bij vrienden of familie op de bank terecht kunnen en verder economisch volledig zelfredzaam zijn lijkt het alsof het aantal daklozen in Nederland afneemt. Dit is een verkeerd beeld. Het aantal uitgeschreven personen, mensen zonder vast huisadres, neemt toe, blijkt uit cijfers van Valente, de branchevereniging voor maatschappelijke opvang, en Aedes, de vereniging van woningcorporaties. Er zijn ook steeds meer jongeren die zich in deze situatie bevinden. Wanneer thuis wonen geen optie meer is is het zoeken naar een speld in een hooiberg wat betreft het snel vinden van een kamer. Hoe kan het dat het woningaanbod in Nederland zo tekort schiet? Tijdens de financiële crisis daalden de huizenprijzen drastisch maar sinds 2013 zijn zij jaarlijks weer gaan stijgen. De gemiddelde prijs voor een huis ligt nu op 3,6 ton, een recordhoogte. Voor doorstromers is dit geweldig nieuws, zij kunnen hun eerste woning nu met een flinke winst verkopen en investeren in een groter/beter/nieuwer huis. De financiële crisis had ook tot gevolg dat de nieuwbouw van huizen lange tijd stil lag waardoor er nu een disbalans is tussen de vraag en het aanbod van woningen. Deze scheefheid in vraag en aanbod lijdt ook weer tot een stijging in de prijzen. Maar gewoon huizen bij gaan bouwen is niet zo makkelijk gezegd als gedaan, er zijn grote groepen die hier geen profijt bij hebben. Natuurlijk de vastgoedmarkt die veel winst behaald uit de hoge huur- en koopprijzen, maar ook ouderen die hun huis nu als pensioenfonds gebruiken. De ouderen gaan ervan uit dat hun huidige woning in waarde blijft stijgen. Het overschot gebruiken zij om tijdens hun pensioen van te leven. Michelle Provoost, een architectuurhistoricus uit Rotterdam, beargumenteert dat we als jongeren samen een rechtszaak tegen de staat zouden moeten aanspannen om de mindset van winst over voldoende huisvesting te veranderen. Huisvesting is immers een basis mensenrecht in Nederland. Kleinschalige protestacties zijn al ondernomen, zo bezetten studenten in Groningen begin september één van de universiteitsgebouwen in de stad en vinden er ook af en toe in Amsterdam protesten plaats. Tot een grootschalige verandering heeft dit echter nog niet geleid. Wellicht dat we een voorbeeld aan Engeland kunnen nemen waar belasting op lege slaapkamers wordt gerekend. Dit motiveert huiseigenaren om de lege slaapkamer te verhuren of te verhuizen naar een kleiner huis. Op deze wet is al wel veel terechte kritiek geleverd. Verhuizen is lang niet altijd mogelijk en een slaapkamer over hebben is erg fijn voor wanneer je familie in het weekend wil blijven logeren. De extra belasting kan bovendien armen nog armer maken. Dan komen we toch weer uit op het bijbouwen van extra huizen. Dit moeten wel het juiste soort huizen zijn, niet vrijstaande woningen voor de middenklasse maar sociale huurwoningen die betaalbaar zijn. Dit is vanuit oogpunt van de woningcorporaties alleen minder winstgevend. Toch is er hoop voor de toekomst, want een generatie zonder thuis, dat kan niemand als winstgevend bestempelen. 

Kopfoto: Macrovector – Freepik.com https://www.freepik.com/free-vector/poor-homeless-people-begging-money-gathering-food-from-garbage-sleeping-outdoor-flat-icons-set-isolated_7379256.htm#page=1&query=homeless&position=0&from_view=search