Hand uitsteken! Anders stopt de trein niet

Stel je voor dat je midden in een drassig moeraslandschap in Groot-Brittannië staat. De dichtstbijzijnde weg is ongeveer vijf kilometer lopen en in de verte zie je een oude molen en een pub. Daar sta je dan, op een afgelegen kaal perron zonder kaartautomaat met een wachthokje en een klein fietsenrekje. Met de trein kom je tegenwoordig overal, zo ook in het gehucht Berney Arms. Dit plaatsje in het graafschap Norfolk, nabij de grote stad Norwich was het minst gebruikte treinstation van Engeland. Maar dat veranderde toen passagiersaantal van vorig jaar met, jawel hou je vast, 42 passagiers explosief toenam naar 348 passagiers, wat best knap is voor een station waar per week slechts achttien treinen langs komen. Hierachter ligt een ietwat hilarische paradox schuil.

Het perron is lang genoeg voor één wagon en dus moet je er voor zorgen dat je in het voorste treinstel gaat zitten wil je überhaupt kunnen uitstappen op dit station. Tevens moet je tegen de conducteur zeggen dat je wil uitstappen, anders raast de trein het perron gewoon voorbij. Sta je op het perron, dan moet je duidelijk maken naar de machinist dat je wilt instappen. Dit indiceer je door je hand uit te steken alsof je om een lift zou vragen. De Britten noemen dit een request stop.

Van de 2.563 stations in Engeland zijn er 135 van deze request stops. Je vraagt je misschien af waarom dit soort stations bestaan en nog in gebruik zijn. Veel van deze stations worden namelijk niet bijzonder vaak gebruikt en het lijkt dan logischer om ze te sluiten om zo de reistijd te verkorten op sommige trajecten en om onderhoudskosten te verminderen. Echter is de procedure voor het definitief sluiten van een station in Engeland zo gecompliceerd dat ze er liever voor kiezen om deze stations als een soort van bushaltes te beschouwen. Al staat er niemand op het perron dan rijdt de trein gewoon door, wat dus al de reistijd verkort, en bovendien worden deze stops vaak onderhouden door lokale vrijwilligers.

Tevens fungeren deze stations vaak ook als dagje uit. In Schotland en Wales zijn het vaak stations temidden van een idyllisch landschap met vrij veel historie, wat niet alleen wandelaars, maar ook trein enthousiastelingen aanspreekt. Zo staat een station eigenlijk nooit langer dan een jaar bovenaan de lijst van minst gebruikte stations. Immers willen hier nu mensen juist naar toe om alleen maar te kunnen zeggen dát ze er zijn geweest, of om zelf te ervaren waarom het zo afgelegen en desolaat is.

Zo heeft het Verenigd Koninkrijk hier en daar nog wat andere vreemde dingen op en rond het spoor die je in Nederland niet tegen zou komen. Zo kwam ik op mijn laatste vakantie naar Engeland ongeveer drie jaar geleden een spoorwegovergang tegen die je zelf moest bedienen. We reden met de auto over een landweggetje totdat we een houten hek en een stoplicht tegenkwamen. Indien het stoplicht op groen stond mocht je de hekken aan weerszijde van het spoor handmatig open zetten. Bij rood licht moeten de hekken zo snel mogelijk weer dicht en dien je het spoor te verlaten. In Nederland worden we al bang van het idee van onbewaakte spoorwegovergangen en diens gevolgen, maar in Engeland is het je geheel eigen verantwoordelijkheid.

De Britten met hun request stops blijven me constant verbazen. Misschien zien we in de toekomst in Nederland ook dit soort stations verschijnen. Vorig jaar is in Nederland helaas ook weer een station verdwenen: Sappemeer Oost in de provincie Groningen. Wellicht had dit station gered kunnen worden door ook hier het fenomeen van de request stops te introduceren.

Kopfoto: Oliver Dixon https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Berney_Arms_railway_station_1.jpg