Situaties in en rond Beijing komen tijdens de Winterspelen in de spotlight te staan. De hoop van de Chinese partij was natuurlijk dat een drieweekse sportspektakel met de vijf iconische ringen vooral veel positieve aandacht zou brengen. China pakt de Spelen dan ook echt als een paradepaardje aan, de openingsceremonie was net als in 2008 een schouwspel. Maar naast de Winterspelen en de strenge covid-regels komt er nu steeds meer aandacht op China en haar dwangmatige Chinese invloed binnen en buiten de landsgrenzen. De kwestie of regio’s binnen of buiten China liggen is in de zin zelf al een ingewikkeld onderwerp met hevige discussies. In tijden van de Winterspelen in Beijing is het moment dan ook prima om te kijken naar het conflict rond Tibet. Wat speelt er, wat is het conflict en vooral, wie schaadt het? 

Het probleem is in essentie vrij simpel uit te leggen: Is Tibet onderdeel van China op historische en politieke gronden, of is Tibet juist een soeverein land dat door Chinese troepen is bezet? Wanneer één van beide waar zijn, is het duidelijk dat de ‘bezetting’ van China een probleem is, of dat de opstanden in Tibet juist onrust stoken. Dit is natuurlijk echter ook de complexe hamvraag waar niemand een duidelijk antwoord op heeft. China houdt standvastig vast dat Tibet in de loop van de geschiedenis altijd een vast onderdeel is geweest van China, terwijl de, door China in verbannen, Tibetaanse regering met enige regelmaat stelt dat Tibet altijd een onafhankelijk land is geweest. Dit is belangrijk in de kwestie, want veel schrijvers baseren hun claims over de regio Tibet op basis van de geschiedenis. Vooral het Chinese perspectief beargumenteren veelal vanuit een historisch oogpunt. De pro-Tibetanen voegen hier ook veel taal, cultuur en religieuze argumenten, vooral het verschil met China, aan toe. 

De problemen rond Tibet spelen al sinds de 17e eeuw, maar zijn vooral duidelijk aan het licht gekomen na de oprichting van de Volkrepubliek China, de harde hand van het communisme én de onafhankelijkheid van buurland India (India had onverwachts veel invloed zelfs). Waar Tibet in 1912 zichzelf onafhankelijk van China had verklaard (in dat jaar stortte het oude Chinese keizerrijk in), dacht Tibet eindelijk van China af te zijn. China deed nog enkele verwoede pogingen, maar tot 1950 was Tibet zo goed als onafhankelijk en was de Dalai Lama politiek en geestelijk de leider van de regio. Op 7 oktober 1950 viel het Chinese Volksbevrijdersleger (aanhalingstekens rond “bevrijders” zouden toepasbaar zijn) de regio binnen, zette de Tibetaanse regering af en installeerde hun eigen regenten. Mao Zedong motiveerde de inval in de tijd om etnische gelijkheid tussen Tibetanen en Chinezen te bereiken, iets wat door de Tibetaanse regering actief zou zijn tegengehouden. Deze militaire actie wordt door onder andere het Amerikaans congress erkent als een militaire invasie. Sindsdien spreekt men van de Tibetaanse Autonome Regio, onderdeel van China. 

Dan kun je je nog altijd afvragen of het een probleem is dat China in Tibet de lijnen uitzet. Was het niet een land dat sinds de jaren 1980 heel snel heel veel welvaart heeft verworven? Dat klopt wel, maar de verdeling daar van is zeker niet gelijk. En dan heb je ook nog de toch vrij problematische berichten over hoe China met mensenrechten omgaat. Vrijheid van religie wordt niet toegelaten onder het juk van “patriotische herschooling”, wanneer Tibetanen hun politieke mening uiten is dit een gevaar voor de nationale veiligheid van China (en dus extreem gevaarlijk) en het uiten van de Tibetaanse cultuur is een schending van meerdere protocollen. Op school wordt geen Tibetaans meer gesproken en het dragen van foto’s van de Dalai Lama is een grote zonde. 

Dit artikel is meer een eerste blik op de problematiek rondom Tibet. Er is nu al meer dan zestig jaar onvrede van etnische Tibetanen over de situatie en er komt steeds meer aandacht voor vanuit de rest van de wereld. Dit artikel is dan ook meer als een prikkel bedoelt om je in te lezen en het debat op gang te brengen dan een volledige bespreking van een eeuw aan ontwikkelingen in Tibet.

Foto van Jnzl’s Photos, via Wikimedia Commons.
https://www.flickr.com/photos/surveying/30109047695/