Glitterpakjes, lichtshows, achtergronddansers, popliedjes, rustige ballads en rockmuziek. Allemaal termen die te maken hebben met een van de grootste muzikale competities op televisie: het Eurovisiesongfestival. Morgenavond is het alweer zo ver: de finale van de 66e editie van het Eurovisiesongfestival vindt plaats in Turijn. Ik ben vooral benieuwd naar alle verschillende acts en ga dan ook zeker kijken om te genieten van mooie nummers of om versteld te staan van hoe sommige acts eruit zien. Maar naast goede danspasjes en uithalen spelen er veel meer dingen ‘achter de schermen’ van het Eurovisiesongfestival. 

Het Eurovisiesongfestival werd voor het eerst georganiseerd in 1956 met als doel het creëren van een gemeenschappelijke ‘Europese’ identiteit in een gepolariseerd europa tijdens de na-oorlogse periode en de koude oorlog. Door het internationale karakter van het Eurovisiesongfestival en het feit dat artiesten landen representeren en niet zichzelf wordt het evenement regelmatig en veel beïnvloed door politieke en socio-economische factoren. Elk jaar zijn er dan ook wel weer politieke uitingen te zien tijdens het Eurovisiesongfestival. Deelname aan de wedstrijd geeft landen een soort legitimatie om zichzelf te associëren met Europese waarden ongeacht de geografische ligging of het hebben van een andere vorm van Europese identiteit. 

Landen zoals Israël of Australië zou je bijvoorbeeld wat betreft geografische ligging niet onder Europa rekenen, maar toch doen zij mee aan het Eurovisiesongfestival. Volgens de European Broadcasting Union (EBU) mag elk land dan ook mee doen ondanks de geografische locatie. Dit komt grotendeels vanuit het originele doel van het Songfestival: mensen met elkaar verenigen. De vraag die hierbij meerdere onderzoekers bezighoudt is in hoeverre de deelname van bijvoorbeeld Israël en Australië zorgt voor de creatie van een soort Europese identiteit. 

De deelname van Australië kwam bijvoorbeeld allereerst voort uit de immens grote fanbase in het land voor het Eurovisiesongfestival. Er waren simpelweg elk jaar heel veel kijkers vanuit Australië. Door de grote waardering voor het Songfestival in Australië, mocht het land zelf ook voor het eerst meedoen aan de wedstrijd in 2015. Naast de grote waardering gaat de connectie van Australië met het evenement een stuk dieper. Deelname aan het evenement werd ook gezien als een viering van de immigratie naar Australië en het multiculturalisme wat dit met zich mee heeft gebracht. Daarnaast werd deelname van Australië gezien als een erkenning van de gelijke waarde van Australië en Europa. 

Voorbeelden van politieke uitingen uit het verleden zijn ook alom bekend. Zo zong Duitsland in de jaren tachtig een liedje genaamd ‘Ein Bisschen Frieden’. Hierbij ontving Duitsland 12 punten van Israël, waardoor zij zichtbaar ontroerd en opgelucht waren gezien de spanningen van de oorlog. Ook dit jaar is weer de verwachting dat de oorlog in Oekraïne invloed kan uitoefenen op de uitslag van het songfestival, met heel veel stemmen op Oekraïne.

Deelname van niet-Europese landen wordt regelmatig betwist. Wanneer heeft een land de Europese waarden? En wanneer zou het land dan geschikt zijn om deel te nemen aan het songfestival? Dat lijkt me een bijna niet te beantwoorden vraag. Ik hou me dan voor nu ook lekker bezig met het kijken en luisteren naar het Eurovisiesongfestival, totdat het hele circus volgend jaar weer begint.

Kopfoto: wikimedia commons, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Eurovision+Song+Contest+2022&title=Special:MediaSearch&type=image