Oikos treinweek: op stoom!

Het Europese treinnetwerk wordt steeds uitgebreider en moderner. De stoomtreinen van vroeger rijden niet meer rond, de meesten dan althans. Er zijn namelijk nog een aantal trajecten waar deze ouderwetse treinen nog wel rijden, en dat zijn zeker treinreizen die je nog eens wilt maken!

Zo heb je de Jacobite stoomtrein in Schotland, vernoemd naar de Jacobijnen die vele lokale banden hadden in de Schotse hooglanden. Het traject wordt ook wel de “greatest railway journey in the world” wordt genoemd. Een treinreis op dit traject leidt je dan ook langs hoogste berg, het diepste zoetwatermeer, de kortste rivier en het diepste zoutwatermeer van het Verenigd Koninkrijk. De laatste ook beter bekend als Loch Ness. Niet alleen het traject zelf is imposant, ook de trein zelf laat een indruk achter. Onderdelen van de trein zijn namelijk ook gebruikt in meerdere Harry Potter films. Mocht je nog weinig plannen hebben van de zomer: de trein rijdt twee keer per dag in de maanden van juni tot augustus!

Een stuk zuidelijker in het Verenigd Koninkrijk ligt nog een stoomtrein traject. De Kent and East Sussex railway loopt van de dorpen Tenterden en Rolvenden naar Bodiam waar je uit kan stappen en zich op slechts 10 minuten loopafstand een middeleeuws kasteel bevindt. Deze lijn is niet verbonden met andere lijnen en om hier te komen is het meest voor de hand liggende vervoer dan ook de auto. Dat maakt deze route een ware tijdlijn: Je stapt van de auto in een negentiende-eeuws stoomtreinrijtuig om vervolgens aan te komen bij een kasteel uit 1385.

Aan het begin van de route kan je veel leren over de geschiedenis van het lijntje in het museum en meer lezen over recente ontwikkelingen. Zo zijn er plannen om de lijn te verbinden met het nationale spoorwegnetwerk. Dit zou een economische boost geven aan de regio die per trein redelijk desolaat gelegen ligt. Echter bestaat hier genoeg weerstand tegen van buurtbewoners dat de besluitvorming hierover alsmaar wordt uitgesteld.

De vrijwilligers van de stichting van het lijntje zijn ook zeer actief. Zo rijdt op dit moment een “Real Ale and cider train” waar men onder het genot van een lokaal gebrouwen biertje of cidertje kan genieten van het idyllische landschap. Ook is er ter gelegenheid van ‘The Queen’s Jubilee’ een 150 jaar oude stoomlocomotief gerestaureerd. Mocht je toevallig in dit gebied zijn: De treinen rijden vanaf begin mei tot eind oktober met in december nog een paar speciale kerstritten.

De Koningslijn

Niet alleen in Engeland en Schotland kennen ze nog de ouderwetse stoomtreinen, ook in Nederland kennen we er nog een! Deze bevindt zich in Gelderland met uitzicht vanuit de trein op de prachtige Veluwse bossen. De Veluwse Stoomtrein Maatschappij (VSM) rijdt langs de dorpen Beekbergen, Loenen en Eerbeek. De route bevindt zich op het traject Apeldoorn – Dieren. De stoomtrein maakt behalve de genoemde drie dorpen ook een stop bij Halte Immenbergweg. De reden hiervoor zijn de hier gelegen bungalowparken in het Veluwse Bos. Campinggasten die hier op vakantie gaan kunnen dus met de stoomtrein naar hun bestemming! Naast de leuke bestemmingen van dit traject, is de route zelf ook ook erg mooi. Het traject loop namelijk tussen de Veluwe en de IJsselvallei door. Als je uit het raam kijkt kun je genieten van een afwisselend bos en weidelandschap. 

Het traject is onderdeel van de Koning Willem III-lijn. Deze liep origineel van Dieren, via Apeldoorn met als eindbestemming Zwolle. Het deel tussen Apeldoorn en Zwolle bestaat helaas niet meer, dit is opgebroken. In 1887 werd het traject van Apeldoorn naar Dieren aangelegd, van ongeveer 22km lang. Dit werd op 28 juni 1887 feestelijk gevierd. De lokale spoorlijn was succesvol en werd voor zowel passagiers- en goederenvervoer gebruikt. Er werd met name papier en hout vervoerd ten behoeve van de lokale economie. 

Het reguliere passagiersvervoer kwam ten eind einde 1947. Daarentegen bleef het traject nog voor goederenvervoer in gebruik tot 1984. Opmerkelijk is dan ook dat de VSM al in 1975 startte met het museumbedrijf op de lijn Apeldoorn – Dieren. In 2004 werd de trein officieel eigendom van de VSM. Toch is het goederenvervoer niet compleet gestopt na 1984. Vandaag de dag wordt het gedeelte Apeldoorn – Apeldoorn VAM nog steeds gebruikt voor de afvoer van huisvuiltreinen.

De Miljoenenlijn

Ook in een andere hoek van Nederland bevindt zich een toeristische stoomtrein, namelijk de Miljoenenlijn in Zuid-Limburg. Deze trein rijdt op een stuk spoor tussen Kerkrade en Schin op Geul. De negenentwintig kilometer lange spoorlijn wordt onderhouden en geëxploiteerd door de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij en is in gebruik sinds 1995. De trein brengt bezoekers door het Limburgse heuvellandschap terwijl zij kunnen in- en uitstappen bij alle stations die de trein aandoet. Hierbij is de route van de stoomtrein in verschillende trajecten op te delen. De trein rijdt tussen Valkenburg, Schin op Geul, Wijlre, Eys, Simpelveld, Spekholzerheid en Kerkrade en zelfs op een internationaal traject van Simpelveld, via Bocholtz naar Vetschau in Duitsland. 

De aanleg van het stuk spoor waar de Miljoenenlijn zich over uitstrekt begon begin 20e eeuw ten behoeve van het vervoer van steenkool uit de verschillende mijnen van Zuid-Limburg. Ook werd de spoorlijn gebruikt voor vervoer van materialen en werknemers van en naar de steenkolenmijnen. Destijds was de aanleg van de spoorlijn een zeer prijzige opgave. De naam van de toeristische stoomtrein, Miljoenenlijn, verwijst dan ook naar de, voor die tijd, zeer hoge kosten van één miljoen gulden per kilometer.

Aan alle mensen die deze zomer gaan interrailen wenst oikos een fijne reis toe en ga vooral op zoek naar historische stoomtreinlijntjes.

Kopfoto: https://unsplash.com/photos/ysT-xbhhK2c by Adryan Ra