Voor het land van deze maand hebben we gekozen voor een land dat in het teken staat van het thema van onze Dies: Diesasters. Bangladesh vindt zich de afgelopen eeuw namelijk vaak midden in allerlei natuurgeweld.

Net als Nederland is Bangladesh een vlak deltaland. De Bengaalse delta zit klem tussen de Himalaya en de zee (Golf van Bengalen) en wordt gevormd door de rivieren Brahmaputra, Ganges en de Meghna. Het is bovendien een van de dichtstbevolkte en waterrijkste landen ter wereld. De aanwezigheid van dit water is voor de Bengalen zowel een vloek en een zegen.

Water als zegen en vloek

De jaarlijkse moesson brengt vruchtbaar slib met zich mee, wat essentieel is voor de rijstbouw en visserij – twee van de belangrijkste economische sectoren van het land. De rivieren functioneren als levensader van het land en maken irrigatie, transport en voedselvoorziening mogelijk. Aan de aanwezigheid van al dit water zit ook een keerzijde. In de Moesson komt er zoveel water uit de lucht vallen dat er grote overstromingen plaatsvinden. Dit water geweld zorgt o.a. voor oeverafkalving wat ervoor kan zorgen dat huizen in de rivieren verdwijnen. Zonder de (o.a. door Nederlandse bedrijven aangelegde) dijken staat een groot deel van het land in de regentijd onder water.

Klimaatverandering en groeiende druk

Door de opwarming van de aarde worden de Bengalen nog extra op de proef gesteld. Tropische cyclonen komen vaker voor en worden krachtiger, de temperatuur is in de afgelopen zestig jaar met 0,65 Celsius graden gestegen en de jaarlijkse neerslag is met 10 procent toegenomen. Als de zeespiegel met een meter stijgt zullen miljoenen Bengalen ontheemd raken. En als het water stijgt, dringt het zout dieper landinwaarts door, waardoor de kwaliteit van de landbouw afneemt.

Dat dreigende gevaar van bevolkingsdruk, zout water en klimaatverandering biedt ook een kans. Om het tij te keren, helpen Nederlandse bedrijven en kennisinstituten Bangladesh opnieuw mee. Dit keer met het Bangladesh Delta Plan 2100, een langetermijnvisie voor water en voedselzekerheid, economische groei en duurzame ontwikkeling die een effectieve omgang met natuurrampen en klimaatverandering mogelijk moet maken. De plannen liggen nu ter goedkeuring voor bij de regering van Bangladesh.

Het gevecht met water in Bangladesh is verre van voorbij. De bevolking groeit, de druk op natuurlijke hulpbronnen neemt toe, en de impact van klimaatverandering is onvoorspelbaar. Desondanks blijft het land zich aanpassen. Van gemeenschapsprojecten voor waterbeheer tot grootschalige overheidsprogramma’s voor infrastructuurontwikkeling, Bangladesh laat zien dat het zich niet laat afschrikken door de dreiging van het water.

De veerkracht van de mensen in Bangladesh is misschien wel de grootste kracht in de strijd tegen water. Door een combinatie van oude tradities en moderne technologie weten zij zich keer op keer aan te passen aan de omstandigheden. Het is een gevecht dat waarschijnlijk generaties zal voortduren, maar het is ook een strijd die het karakter en de toekomst van het land definieert.

Geschreven door Irene Assman