Hoewel we er misschien niet graag aan geloven delen wij toch echt een grens met de Fransen, zijnde het de taalgrens in België. En eerlijk is eerlijk, onze zuiderburen hebben ons eeuwen gefascineerd. Frans was een taal voor de elite, de Franse Revolutie een fundament in onze grondwet, en Frans tot op heden in ons middelbare school curriculum. Wens tot evenaring en overstijgen gaan gepaard met die fascinatie. Eeuwen terug toen Nederland tevreden was met ruime koloniën in het Oosten, waren de Fransen druk bezig hun vlag te planten op iedere uithoek van de aardbol. Die strijd gingen ze aan met de Engelsen, met als climax de Scramble for Africa waarbij beide partijen zich ten doel stelden als eerste een Oost-West of Noord-Zuid verbinding door Afrika te bezitten. Die poging werd overigens geblokkeerd door de Belgische Leopold, een echte zuiderbuur.

Afrika was slechts één deel van het speelbord, want het monopolie spel werd elders al jaren gespeeld. New France in Noord-Amerika is wellicht hier het toonbeeld van. Als één van de eerste partijen gingen de Franzen de uitdaging aan de Nieuwe Wereld te kolonialiseren. Namen als Louisiana en New Orleans doen terugdenken aan een tijd dat de Fransen havens en handel hielden op het Noord Amerikaanse continent. Ook Florida heeft lange tijd onder de Fransen welvaart gehad. Uiteindelijk bezaten de Fransen van noord naar zuid grote lappen grond, tot ver boven de 49ste parallel in het huidige Canada. Daar ze spreken in de regio Quebec tot op de dag van vandaag met veel trots Frans, omringd door Engelstalige Canadezen en Amerikanen van Britse afkomst. Want het kan niet ontkend worden, de Britten wonnen de uiteindelijke strijd voor het continent. Wellicht één van de meest controversiële aankopen en gebeurtenissen in de moderne geschiedenis, de “Vente de la Louisiane” betekende in feite het einde van grootschalige Franse aanwezigheid op het Amerikaanse continent. Om oorlogen in Europa te kunnen blijven financieren, voelde Napoleon Bonaparte zich genoodzaakt het gebied te verkopen aan de Amerikanen. 828,000 vierkante mijl grond verkocht voor een schampere $3,750,000, nu omgerekend $236 miljoen. De Chinezen zien Jefferson vast als een held.

Maar was dit dan het einde van het Franse koloniale avontuur in Noord Amerika? Zijn vijf eilandjes en het zuidelijke Frans Guyana dan de laatste resten in het Westen? Niet helemaal. Ver in het noorden op het continent staat tot de van vandaag een herinnering aan het turbulente avontuur. Een gebiedje van 242 km houdt de Franse eer in stand, namelijk het Frans overzees gebied Saint-Pierre en Miquelon. Acht kleine eilanden voor de kust van Newfoundland, Canada vormen tezamen het laatste Franse grondgebied in Noord Amerika. Slechts 6000 inwoners, de meesten wonend in het hoofdstadje Saint-Pierre, zijn de laatste kolonisten. Met het Verdrag van Utrecht kwamen de eilanden in handen van Engeland, toen de overkant van de oever nog in handen was van de Fransen. Met het Verdrag van Parijs in 1763 werd alles omgedraaid, en kwamen alle koloniën van Frankrijk in handen van Engeland, maar werd Saint-Pierre en Miquelon teruggegeven aan de Fransen. Vijftien jaar later besloten de Engelsen het alsnog binnen te vallen en te vernietigen, wat iedere keer gebeurde als Frankrijk iets uithaalde elders in de wereld. Een over en weer spel van overname en vernietiging ging door tot 1814, toen de kolonie dan echt in Franse handen bleef. Was deze moeite het allemaal waard?

Ook toen al speelden vissersrechten een belangrijke rol bij bezit van eilanden. Visserij is dan ook het geen dat de kolonie iedere keer weer leven inpompte na een overname, en wat tot het heden de belangrijkste economische sector van het gebied is. De Fransen houden dus tot op heden exclusieve vissersrechten in Noord Amerika over een ruim gebied. Dat ging overigens niet zonder conflict. Pas in 1992 werd een conflict met Canada opgelost over de exclusieve economische zone van Frankrijk, die nu gesetteld is op 12,348 vierkante kilometer, wel 25% kleiner dan de Fransen verzochten.

Een hemel op aarde toch? Valt mee, belangrijke producten worden er inderdaad gewonnen, maar het gebied is niet per se leefbaar. Met hoge rotskusten en slechte verbindingen tussen de eilanden, is vervoer lastig. De temperatuur blijft er het gehele jaar rond de 15 graden Celsius. De zee is gedurende het gehele jaar gevuld met stukken poolijs. Je kunt er dan wel weer gewoon betalen met de euro, wat natuurlijk handig is. Voor de bijzondere scenery zou je er zeker eens heen moeten, laat staan puur om in de laatste kolonie van Frankrijk in Noord Amerika te zijn.

.