Kolderdag, Laatste Schooldag, examenstuntdag: velen zullen bekend zijn met de taferelen die eindexamenkandidaten uit de kast trekken om hun laatste lesdag op de middelbare school memorabel te maken. Dit vaak tot groot ongenoegen van de scholen, die over het algemeen niet blij zijn met de leerlingen die dag.

In Noorwegen is deze situatie heel, heel anders. Daar heb je namelijk de Russfeiring, de periode van 20 april tot 17 mei (de Onafhankelijkheidsdag van Noorwegen) waarin examenkandidaten van de vidergående skole, de middelbare school, massaal feesten geven om te vieren dat ze van school af gaan. Ik sprak met een paar van mijn Noorse vrienden die mij vertelden hoe het er in deze maand aan toe gaat.

“the Russ vice president at our school got drunk before the event even started, it was wild”

Het proces van de wording van een Russ begint met het aanschaffen van gepaste kleding: een rode of blauwe overall (russebukse) met de vlag van Noorwegen erop, een t-shirt, een speciale hoed met een touwtje en een gespecialiseerd visitekaartje met je Russnaam, een foto en een slogan. Rode russebukse zijn voor mensen die een opleiding in een algemene richting volgen, blauwe russebukse zijn voor leerlingen die een opleiding in een economische richting volgen. De russebukse mag je gedurende de hele viering niet wassen, anders wordt één van de broekspijpen afgeknipt. Alle benodigdheden die je nodig hebt om een succesvolle Russ te worden kun je kopen op de officiële Russ-website.

Hierna volgt de inlijving als Russ, de Russedåp. Letterlijk betekent dit ‘de doop van de Russ’. Bij dit evenement moet een toekomstig Russ binnen 10 seconde een bepaalde hoeveelheid van een alcoholhoudende drank naar binnen gieten. Wat er na de 10 seconden nog in je glas/fles/vat zit, wordt over je heen gegoten.

In de weken na de doop volgt de echte viering: feesten waar het ‘zuipen tot we kruipen’-principe meer leeft dan tijdens elk ander feest. Overdag, tijdens het uitbrakken, zijn er op en rondom de scholen activiteiten die door de Russ uitgevoerd kunnen worden om russeknuter te behalen. Dit zijn kleine voorwerpen die je om het touwtje van je hoed kan knopen (zie foto). Hoe meer knopen, hoe succesvoller je bent. Er zijn zelfs speciale, extremere opdrachten die je ‘eliteruss’ kunnen maken. Opdrachten die je kunt doen om knopen te behalen verschillen per school. Er worden speciale lijsten opgesteld waar de opdrachten op staan, vaak zijn dit er meer dan 100. Enkele voorbeelden zijn bier adten met een tampon in je mond, een uur lang gehurkt onder een tafel zitten, tijdens een lesuur een
hele bak ijs leegeten, tien minuten in een etalage van een winkel staan en ontbijten op een rotonde.

Alcohol is het kernwoord tijdens de viering. Veel, heel veel opdrachten die gedaan worden om knopen te verdienen hebben te maken met alcohol, en ook tijdens de feesten wordt enorm veel gedronken. Alcoholgebruik is dan ook het enige waar ouders en leraren zich tijdens het vieren van de Russ zich zorgen om maken. Maar als nog wordt er door scholen niks aan gedaan om dit tegen te gaan of om verandering te brengen in de viering. Wel is er ooit geprobeerd om de examens dichter op de Russ te plannen. Scholen dachten hiermee, heel naïef, dat de examenkandidaten de periode van de Russ in zouden korten om te leren voor de examens. Uiteindelijk resulteerde dit in slechtere cijfers, en had het op de viering zelf weinig invloed.

Viering van de Russ is diepgeworteld in de cultuur van Noorwegen: de traditie bestaat al sinds het begin van de 20^ste eeuw. Oorspronkelijk dateert de viering al van verder terug, toen Noren nog voor aanvullend onderwijs na hun eindexamens naar Kopenhagen moesten omdat Noorwegen nog geen universiteit had. De Denen gebruikten een viering met opdrachten, soortgelijk aan die van de Russ, als ontgroening voor Noorse studenten aan de universiteit van Kopenhagen.

Aan een Noorse vriend vroeg ik of er regels zijn verbonden aan de viering:

“Well, there was one saying that you couldn’t have sex on school grounds, and you couldn’t drink alcohol on school grounds either except in specific events like the Russedåp”

Regels tijdens de Russfeiring zijn er alleen voor de echt niet-oké zaken, leerlingen zijn enorm vrij tijdens deze periode en leraren vinden het allemaal prima. Verder worden alle vieringen, alle feesten en alle opdrachten gestimuleerd en zelfs gepromoot door de scholen. Onze onschuldige kolderdag, vaak belemmerd en afgekeurd door de school, lijkt dus niks bij de taferelen in Noorwegen!

Meer zien?

Dé website voor elke Russ in wording: http://shop.russedress.no/webshop/hovedside/

Een stuk over een invalleraar in Noorwegen, die nogal raar opkeek toen hij voor het eerst een Russfeiring meemaakte: http://www.newsinenglish.no/2011/06/03/norways-russ-the-good-the-bad-and-the-ugly/