De raamprostitutie keert terug in Utrecht. In september vorig jaar is de prostitutiebestemming van Het Nieuwe Zandpad in Utrecht aangenomen door de gemeenteraad. De rode lichten worden in 2017 ontstoken op een locatie haaks op de rivier de Vecht, parallel aan de Einsteindreef. Er komen maar liefst 145 werkplekken in deze nieuwe prostitutiestraat. Een opvallend plan. Waarom kiest de gemeente Utrecht ervoor om de raamprostitutie terug te laten keren?

Op een steenworp afstand van de beoogde prostitutiezone dobberen een aantal woonboten in de Vecht. De boten zijn met graffiti bespoten en dragen nu de wazige tekst ‘abusievelijk gesloten’. Hier schuilt wat geschiedenis achter. Deze woonboten hebben vroeger gediend als seksschuitjes. Vanachter de ramen van de boten boden prostituees jarenlang hun diensten aan. Tot de zomer van 2013. Op verdenking van mensenhandel trok de gemeente de vergunningen van de exploitant in en werden alle seksboten aan het Zandpad in rap tempo gesloten. Op deze manier probeerde de gemeente de vrouwen te beschermen tegen onveilige situaties. De raamprostitutie in Utrecht was hiermee plotsklaps verdwenen. Wegra, de voormalig exploitant van de boten, was het duidelijk niet eens met de beslissing van de gemeente. Om haar onvrede te uiten besloot Wegra de planken van de woonboten te versieren met de tekst ‘abusievelijk gesloten’. Waarom ‘abusievelijk gesloten’? Omdat Wegra verwacht dat het sluiten van de boten alleen nog maar voor meer problemen gaat zorgen en de gemeente hiermee dus een enorme fout heeft gemaakt.

De gesloten woonboten aan het Zandpad.

De voorspellingen van Wegra blijken niet ongegrond. Hoogleraren criminologie van de Universiteit Utrecht en de Erasmus Universiteit schreven afgelopen zomer dat de prostituees er sinds de sluiting slechter aan toe zijn, zowel financieel als mentaal en fysiek. Ze zijn in financiële problemen of werkloos geraakt, hun gezondheid is verslechterd, ze hebben last gekregen van het stigma ‘Zandpadvrouwen’ of zijn in de illegale prostitutie terecht gekomen. Het paradoxale hieraan is dat de gemeente met het sluiten van het Zandpad juist de intentie had om de vrouwen te beschermen. Missie mislukt dus. De prostituees zijn er sinds de sluiting alleen maar slechter aan toe. Dit zal waarschijnlijk de reden zijn geweest voor de gemeente om twee jaar later al te besluiten tot de bouw van Het Nieuwe Zandpad.

Dit moet een plek worden waar sekswerkers, volgens de gemeente Utrecht, ‘veilig, zelfstandig en in vrijheid hun beroep kunnen uitoefenen’. Verder moet de nieuwe prostitutiezone natuurlijk veilig zijn voor bezoekers en omwonenden. De grote vraag is hoe de gemeente dit wil gaan bewerkstelligen. Veel omwonenden zien in ieder geval niets in een nieuwe prostitutiezone. Volgens hen is de buurt veel rustiger geworden sinds de sluiting van het Zandpad. Zij zijn bang voor bijvoorbeeld geluidsoverlast en onveiligheid op straat bij een nieuwe prostitutiezone. De gemeente heeft wel met omwonenden om de tafel gezeten voor overleg over Het Nieuwe Zandpad, en zoekt ook contact met de prostituees en de exploitanten. Op deze manier worden in ieder geval alle partijen betrokken en zet de gemeente in op schone en transparante raamprostitutie. Deze interactieve werkwijze is uniek in Nederland. De toekomst zal uitwijzen of Het Nieuwe Zandpad inderdaad de veilige plek wordt die het belooft te zijn, en of de situatie van de prostituees hierdoor daadwerkelijk verbetert.