De olympische hangover van Rio
In Rio de Janeiro weten ze wel hoe een groot feest gegeven moet worden. Zoals men in Brazilië feest viert is ongekend. Van carnaval tot het WK, van festivals tot de Olympische Spelen. Wat er ook in de stad gebeurt, het moet groot, kleurrijk en sensationeel. Maar hoe groter het feest, hoe meer je de volgende ochtend op moet ruimen. Voor de Olympische Spelen van 2016 kwam Rio met een schoonmaakplan. De gebouwen zouden zo gemaakt worden dat ze zo snel mogelijk weer uit elkaar gehaald konden worden. Bovendien zou er herstructurering plaats vinden om de stadions nieuwe functies te geven.
De Future Arena waar de handbalwedstrijden gespeeld werden, zou onder de leiding van architect Manuel Nogueira omgetoverd worden tot vier aparte scholen. Elke school zou 500 leerlingen op zich kunnen nemen. Nogueira vertelde aan CityLab dat het ontwerp van zijn stadion vergeleken kon worden met Lego: makkelijk uit elkaar te halen en opnieuw te gebruiken. Ook het watersportcentrum zou na de olympische spelen verbouwd worden tot openbare zwembaden. Het mediacentrum tot middelbare scholen en studentenkamers. De 300 hectare land van het Barra Olympisch park zou opengesteld worden voor initiatiefnemers en openbare parken. Als laatste had men er in Rio vertrouwen in, dat er voor het bekende Maracana stadion een nieuwe functie gevonden zou worden. Het was immers al eerder gebruikt voor het WK voetbal in 1950 en 2014.
De plannen klinken mooi, maar de praktijk wijst uit dat het renoveren van Olympische locaties alles behalve makkelijk is. In Beijing staat het Birds Nest Stadion leeg. Origineel was het idee dat het Chinese voetbal team de locatie zou gaan gebruiken. Maar het team wilde niet spelen in een stadion gebouwd voor 91 000 mensen, als ze per wedstrijd maar 10 000 toeschouwers hebben. Nu staat het gebouw leeg en kost het per jaar 11 miljoen om te onderhouden.
Ook in Londen waren er problemen. Queen Elizabeth Olympic Park zou plaats maken voor sociale huurwoningen. Maar toen de politieke agenda van Boris Johnson juist pleitte voor minder sociale huurwoningen, viel dat plan in duigen. Zo zijn er nog talloze voorbeelden. Hitlers olympische park in Berlijn, voorgaande locaties in Turijn, Sarajevo, Athene, München en nog veel meer.
Het is inmiddels zes maanden verder en daarmee tijd om de vraag te stellen: Zijn die plannen van Rio gelukt?
Van het handbalcentrum laat Rio weinig horen. De officiële autoriteiten zeggen dat ze er mee bezig zijn. Maar volgens journalisten valt het gebouw langzaam uit elkaar. Dat geldt ook voor het watersportcentrum. De verwarmde baden liggen onder de modder en je ruikt schimmel als je binnen
In het olympisch park Barra is inmiddels wel een winkelcentrum geopend. Maar er zijn geen winkels die zich in het centrum willen vestigen en er zijn dus ook geen klanten. Het park is nu alleen in de weekenden open en er is niets te doen behalve lopen of fietsen.
Maar bij nalatigheid blijft het niet; het Maracana is daar het beste voorbeeld van. Het complex is na de spelen helemaal leeggeplunderd. Stoelen worden van de grond afgehaald, brandblussers weggekaapt en tv-schermen gestolen. De regering heeft een maand geleden alle elektriciteit afgesloten om geld te besparen. Het stadion ligt er daardoor onbeveiligd bij.
Van de ambitieuze plannen is weinig terechtgekomen. Brazilië verkeert sinds de olympische spelen in een grote economische crisis. Sinds 2014 is werkeloosheid verdubbeld en is het Bruto Binnenlands Product met 8,4 procent gedaald. De overgebleven stadions geven zo een goed beeld van de moeilijkheden waar het land zich in bevindt. In 2020 worden de spelen in Tokyo gehouden. De regering is van plan het duurste stadion ooit te bouwen. Hoe dat gaat uitpakken is nog maar de vraag.