In een eerder artikel van Oikos Online heb je een kijkje gekregen in de wereld van de vexillologie, oftewel vlaggenkunde. Het blijkt nog best wel lastig om een vlag te ontwerpen en er zijn meer dan genoeg voorbeelden van hoe het niet moet (die je veel in de VS tegenkomt) maar ook voorbeelden van hoe het juist wel moet. In dit artikel wil ik het gaan hebben over vlaggen die iedereen wel bekend voor zullen komen; de vlaggen van de 12 provincies. Je ziet en herkent ze waarschijnlijk vaak genoeg, maar de betekenis en symboliek van die vlaggen zal vaak aan je voorbij gegaan zijn. Ik ga ze eens allemaal voor je onder de loep nemen en uitzoeken hoe ze ontstaan zijn en wat ze betekenen/symboliseren.

Utrecht

De huidige vlag van de provincie Utrecht is in de basis hetzelfde als de vlag van Polen (ook 2 banden en dezelfde kleuren), maar is toch net even anders. Het is een combinatie van 2 vlaggen die beiden afkomstig zijn uit de katholieke kerk ten tijden van de Middeleeuwen. Het witte kruis met het rode veld was de vlag van een gebied dat ‘Het Sticht’ heette, een gebied dat de huidige provincie Utrecht en een groot deel van Noordoost Nederland besloeg en waar de bisschoppen van Utrecht over regeerden gedurende Middeleeuwen. De rode en witte band is overgenomen van het bisdom Utrecht (kerkprovincie waar de bisschop geestelijke macht uitoefende).

Noord- en Zuid-Holland

Dat Noord- en Zuid-Holland al heel lang met elkaar verbonden zijn en ooit één waren (als Graafschap en Gewest Holland) mag voor zich spreken. Het graafschap en later het gewest Holland gebruikte 2 kleuren in hun vlag; rood en geel. Daarom is het ook niet zo vreemd dat beiden provincies deze kleuren nog steeds gebruiken in hun vlaggen. De vlag van Zuid-Holland is praktisch identiek aan die van het oude gewest Holland, met een leeuw (symbool van kracht en macht) op een gele achtergrond, een typerend symbool dat heel veel in Nederland gebruikt wordt. De vlag van Noord-Holland bestaat uit drie banen met de 2 Hollandse kleuren (rood en geel) maar ook nog een blauwe baan. De kleur blauw is ontleent van het wapen van de regio West-Friesland. De vlag symboliseert op die manier de verbintenis tussen de oude regio Holland en West-Friesland die nu verenigd zijn in de provincie Noord-Holland.

Zeeland

Zeeland heeft de inspiratie voor zijn vlag ook gehaald uit de vlag die de regio voerde toen Nederland nog een republiek was. Het wapen op het midden van de vlag vindt zijn oorsprong in het oude Graafschap Zeeland, dat net zoals het Graafschap Holland eind 16de eeuw over ging tot een gewest in de republiek. Net zoals Holland gebruikte ook Zeeland een leeuw in zijn wapen en nam deze ook over in de vlag. De blauwe golvende banen staan voor de golven van de zee, en dan met name de constante strijd die de Zeeuwen er al heel lang mee voeren.

Gelderland

Gelderland heeft net zoals Noord-Holland een vrij simpele vlag met 3 banen en 3 kleuren. De kleuren van de vlag zijn ontleent van het wapen van het Hertogdom Gelre, wat ooit een zeer grote en machtige staat was gedurende de Middeleeuwen. Op dat wapen staan een gele leeuw op een blauwe achtergrond en een zwarte leeuw op een gele achtergrond en met die kleuren is de Gelderse vlag samengesteld. Uit onderzoek van Eenvandaag blijkt dat de Gelderse vlag niet heel erg bekend is, zelfs niet in de eigen provincie. Ongeveer twee derde van de Gelderlanders zou hun eigen vlag namelijk niet kennen.

Noord-Brabant

De vlag van Noord-Brabant met zijn rood-witte schaakbordpatroon vindt zijn inspiratie (uiteraard ook weer) in de Middeleeuwen, en is waarschijnlijk ook de oudste provincievlag die in gebruik is. De kleuren rood en wit komen al sinds de 10e eeuw voor in deze regio en werd ook door staten zoals het hertogdom Brabant gebruikt, maar de precieze betekenis is onbekend (misschien vonden ze het gewoon mooi). De zuiderburen van Noord-Brabant, zijnde de provincie Antwerpen, behoorde ook ooit tot het hertogdom Brabant en gebruiken daardoor ook hetzelfde schaakbordpatroon maar dan wel met andere kleuren.

Misschien dat je als lezer nu denkt “hé dat was pas de helft? Waar is het verhaal over de andere 6?”, maar ik ben inmiddels wel toe aan weekend en jij vast ook wel. Het verhaal over de vlaggen van de andere 6 provincies lees je volgende week maandag om 16:00 hier op Oikos Online, tot dan!