14 Mei is een belangrijke dag in de moderne geschiedenis. Het is de dag waarop David Ben-Gurion, precies 70 jaar geleden, de onafhankelijkheid van de staat Israël uitriep. Het ontstaan van Israël als joodse staat is een mijlpaal voor het joodse volk en een gebeurtenis die tot op de dag van vandaag nog gevolgen heeft. Vandaag in Oikos Online; “70 jaar Israël, Hoe staat het ervoor?”

Israël heeft in zijn zeventigjarig bestaan roerige tijden gekend. Toen op 14 mei 1948 de Britten zich terugtrokken uit wat toen nog het Mandaatgebied Palestina heette en Ben-Gurion de onafhankelijkheid uitriep, was dat voor de Arabische buurlanden reden om een dag later de nieuwe staat binnen te vallen. Israël wist zich staande te houden tegen de Arabische coalitie en kon de oorlog in zijn voordeel beslechten. Bij de vrede van Rhodos in 1949 kreeg Israël 78% van het voormalige Palestina, een grote vooruitgang ten opzichte van de 56% die het bij de oprichting toebedeeld kreeg van de Verenigde Naties. Voor de Palestijnen staat deze gebeurtenis bekend als “Al-Nakba” (de catastrofe) vanwege het verlies aan land en de grote vluchtelingenstroom die deze oorlog tot gevolg had.

Na deze eerste Arabisch-Israëlische oorlog volgden vele conflicten met Egypte, Libanon, Syrië en meerdere Palestijnse bewegingen waaronder Hamas. Al met al resulteerde de meeste conflicten in winst voor Israël; opstanden in de Palestijnse gebieden werden succesvol de kop in gedrukt en Israël slaagde er zelfs in Arabisch grondgebied te veroveren (de Sinaï op Egypte en de Golanhoogten op Syrië). Vandaag de dag bezet Israël nog de Golanhoogten (de Sinaï hebben ze teruggegeven aan Egypte) en heeft het de militaire controle over grote delen van de Westelijke Jordaanoever en de buitengrenzen van alle Palestijnse gebieden (dus ook Gaza).

Op sociaal-economisch gebied gaat het Israël zeer voor de wind. Israël scoort zeer hoog op de Human Development Index (plaats 19) en staat daarmee op hetzelfde niveau als veel Europese staten. De Israëlische economie draait vooral op de dienstensector (80% van de mensen is daarin werkzaam) en daarbinnen zijn vooral de financiële- en hightech-diensten van groot belang. Een andere belangrijke sector is de Defensie-industrie, die het eigen leger van technologie en wapens voorziet en daarnaast ook levert aan buitenlandse legers. De export van Israël bedraagt 10% van de totale wereldhandel in wapens, waarmee het land in deze sector een belangrijke speler is in de wereld.

Maar het belangrijkste wat de staat Israël al sinds zijn oprichting bezighoudt, is toch wel het conflict met de Palestijnse gebieden. In de afgelopen 70 jaar zijn er zoals al eerder gezegd vele oorlogen uitgevochten tussen Israël en de Arabische Landen in de regio. Israël wist dankzij het moderne en goed getrainde leger deze conflicten bijna altijd te winnen. Waar het met Israël al met al redelijk goed gaat qua ontwikkeling en sociaal-economische omstandigheden, is dat in de Palestijnse gebieden allesbehalve het geval. De Palestijnse gebieden werden tientallen jaren gedomineerd door 1 organisatie; de PLO (Palestine Liberation Organization). De PLO is een koepel van weer verschillende Arabisch/Palestijnse bewegingen, met als belangrijkste partij Al-Fatah, wat Arabisch is voor “De Overwinning”. Naast Al-Fatah zijn er kleinere bewegingen/milities binnen de PLO, waaronder meerdere socialistische/communistische bewegingen en zijn er ook groepen die banden hebben met Iraakse of Syrische bewegingen. Het belangrijkste persoon binnen de PLO was Yassar Arefat, een van oorsprong Egyptische-Palestijnse verzetsstrijder die 35 jaar de PLO en Al-Fatah leidde tot zijn dood in 2004. Hij wist ondanks de grote interne verdeeldheid binnen de PLO deze redelijk bij elkaar te houden en was betrokken bij de belangrijke Oslo-akkoorden van 1993 die het Palestijnse zelfbestuur regelde.

De verdeeldheid tussen de verschillende groepen in Palestina bereikte een absoluut dieptepunt in 2006. In dat jaar waren er verkiezingen voor de Palestijnse Wetgevende Raad (het parlement) en verloor Al-Fatah (wat als redelijk gematigd bekend staat) van zijn grootste concurrent Hamas, een Fundamentalistische beweging die door veel landen als terreurorganisatie wordt gezien. De partij verkreeg een absolute meerderheid en nam in 2007 de effectieve controle op de Gazastrook over. Hamas voert op reguliere basis raketaanvallen uit op Israël, waarna Israël met harde hand terugslaat. De machtsovername door Hamas heeft ook geleid tot een Israëlische land-, zee- en luchtblokkade van de Gazastrook die nog steeds actief is en daarmee de Gazastrook zo goed als hermetisch afsluit van de buitenwereld. Op deze landstrook van 360 Km2 wonen 1,8 miljoen mensen, die ernstig te lijden hebben onder de Israëlische blokkade. Gaza heeft veel problemen, waaronder milieuproblemen (droogte, tekort aan water, grondvervuiling, verzilting), humanitaire problemen (slechte hygiëne, slechte medische voorzieningen) en economische problemen (kapotte infrastructuur en gebouwen, werkloosheid) die voor een groot deel te wijten zijn of niet opgelost kunnen worden door de Israëlische blokkade. Israël laat nauwelijks hulpverleners en goederen binnen en laat maar heel weinig Palestijnen Israël in om te werken (675 om precies te zijn). Ondanks vele waarschuwingen door de VN over de humanitaire crisis en ook kritische geluiden in Israël zelf, duurt de blokkade al ruim 10 jaar voort. De vraag is of hier op korte termijn iets aan gaat veranderen, aangezien Hamas ook nu nog steeds aan de macht is in Gaza en een gewapende strijjd voert tegen Israël dat op zijn beurt weer de grensposten volledig sluit als er weer conflicten zijn.

De Westelijke Jordaanoever kampt met vergelijkbare problemen, maar de situatie is op bepaalde fronten anders. De Jordaanoever staat onder controle van de Palestijnse Authoriteit, met als president Fatah-leider Mahmoud Abbas. Het gebied is omringd door een Israëlische barrière (grotendeels betonnen muur van 10 meter hoog) die de Palestijnen ernstig beperkt in hun bewegingsvrijheid. Ongeveer 100,000 Palestijnen werken voor Israëlische bedrijven (in Israëlische nederzettingen of in Israël zelf), die vaak uren moeten wachten om de barrière door te komen. Ondanks dat is 20% van de Palestijnen werkloos. Het gebied kampt met vergelijkbare problemen zoals in Gaza, waaronder watertekort en slechte infrastructuur, die voor een deel te wijten zijn aan de Israëlische bezetting. Maar de Westelijke Jordaanoever heeft 1 belangrijk verschil ten opzichte van Gaza; er is een redelijk vredige relatie met Israël. De autoriteiten hebben ingezien dat gewapende strijd tegen Israël niet effectief is en vooral hunzelf schade toebrengt. Door de vrede is er ruimte om goederen in en uit te voeren en kan de economie redelijk functioneren. De economie groeit zelfs op de Westelijke Jordaanoever, al blijft de situatie op sommige terreinen problematisch door de bezetting, maar het gaat in ieder geval niet achteruit zoals in Gaza veelal het geval is.

Samenvattend gaat het met Israël dus best wel goed. Het is in 70 jaar een moderne en hoog-ontwikkelde staat geworden die zich staande heeft weten te houden in het Midden-Oosten, ondanks de vele conflicten met zijn Arabische buurlanden. Maar de tijden van grote conflicten lijken redelijk voorbij. Israël is voor o.a. Saoedi-Arabië geen ultieme vijand meer, maar juist een soort van bondgenoot in de strijd tegen de echte vijand; het Sjiitische Iran. Ook is er bij velen het besef gekomen dat Israël er gewoon is en dat de strijd de afgelopen decennia nauwelijks resultaat heeft gehad.

Persoonlijk vind ik ook dat de Joden net zoals ieder volk recht hebben op een eigen staat, en dat het bestaansrecht van Israël gerespecteerd moet worden. Maar wat ik persoonlijk onbegrijpelijk vind, is de manier waarop Israël met zijn Palestijnse buren omgaat. Dat Israël terroristische groepen in Palestina wilt bestrijden om zichzelf en zijn burgers te beschermen is te begrijpen en ook niet onredelijk, maar is daar een totale blokkade van Gaza en een bezetting van de Westelijke Jordaanoever voor nodig die miljoenen Palestijnen treft? Ik vind het daardoor ook niet gek dat sommigen zich richten tot radicale groeperingen in een poging om iets aan de slechte situatie te doen. Ik hoop vooral voor de Palestijnen dat de situatie ooit gaat veranderen en substantieel beter gaat worden en de Joden en Palestijnen vredig samen kunnen leven, maar of dat ooit gaat gebeuren? De tijd zal het leren.