Immigratie is een hot topic in ontzettend veel landen. Sla een willekeurige krant open en je leest er over illegale Mexicaanse migranten in Amerika, Syrische vluchtelingen of de onzekerheid van het Nederlandse kinderpardon.  Een belangrijk onderdeel binnen het immigratievraagstuk is legaliteit; ben je als migrant legaal, of illegaal in het land? Deze vraag blijkt lang niet altijd even makkelijk te zijn, zo ook niet in Engeland. Nieuwe immigratiewetten in het land laten een hele generatie legale immigranten achter zonder paspoort, zonder verblijfsvergunning, met een nieuw toegekende  status van illegale migrant. Hoe wordt een hele generatie legale migranten plotseling een lading illegale migranten?

Na de tweede wereldoorlog lag Engeland in puin. Het land en het dagelijks leven moesten heropgebouwd worden, maar door tekorten aan mankracht verliep dit traag. Daarop besloot Engeland om in haar koloniale invloedssferen immigratie naar het ‘moederland’ te promoten. De migranten uit de British Commonwealth zouden de tekorten op kunnen vullen en Engeland weer op weg helpen naar een betere toekomst. Op 22 juni 1948 kwam het schip MV Empire Windrush aan in Engeland, met aan boord zo’n 500 mensen uit het Caribisch gebied. In hetzelfde jaar werd een nieuwe wet doorgevoerd, de British Nationality Act. Hierin stond dat elke persoon in Groot Britannië en haar koloniale gebieden, officieel zou worden erkend als Brits staatsburger. Zo ook de nieuwe ladingen immigranten die Engeland binnen kwamen stromen. Tussen 1948 en 1971 immigreerden ruim een half miljoen mensen vanuit de Commonwealth gebieden naar ‘moederland’ Engeland. Enkele tienduizenden hiervan waren afkomstig uit het Brits-Caribische gebied. Deze mensen behoren tot de ‘Windrush generation’, vernoemd naar het schip waarop de eerste mensen in 1948 aankwamen.

Ondanks de grote hoeveelheid werk die er in Engeland aangeboden werd, liepen veel mensen van de Windrush generatie tegen problemen aan. Er was weliswaar werk in overvloed, maar met woningen was dit anders. Veel migranten kregen tevens te maken met racisme en discriminatie, en werden door de overwegend blanke bevolking van Engeland achtergesteld en afgewezen. In 1971 kwam er een stop aan de grote instroom migranten met de invoering van een nieuwe migratie-wet: alle migranten uit de koloniën die naar Engeland waren gekomen tussen 1948 en 1971 kregen het recht om permanent in het land te blijven, alle migranten die na 1971 aan zouden komen kregen niet automatisch dit recht. Ruim 40 jaar later veranderden de migratiewetten weer, en dat betekende opnieuw problemen voor de Windrush generatie.

Vanaf 2010 werd er in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe richting ingeslagen met betrekking tot migratiepolitiek. Doel was om de netto immigratiecijfers verder terug te dringen. In 2014 werd er onder Theresa May een nieuwe immigratiewet aangenomen. De ‘hostile environment policy’ had als doel een omgeving te creëren waarin het voor illegale immigranten erg moeilijk werd gemaakt om normaal te leven, in de hoop dat ze vanzelf het land zouden verlaten. Zonder de juiste papieren werden veel dingen zoals werken, een huis kopen, of toegang krijgen tot gezondheidszorg vrijwel onmogelijk. Het nieuwe beleid lijkt weinig te doen tegen illegale immigratie, maar heeft wel enorme implicaties voor de Windrush generatie. Zij kwamen als Brits staatsburger naar het land, maar worden door deze nieuwe wet steeds vaker geclassificeerd  als illegaal. Er zijn talloze gevallen bekend waarin mensen uit deze generatie toegang wordt ontzegd tot gezondheidszorg, werkloos raken door hun nieuwe status als illegaal, of geen paspoort, rijbewijs of woning toegekend krijgen. Maar hoe kan dit?

De migranten van de Windrush generatie kwamen tussen 1948 en 1971 naar Engeland als Brits staatsburger onder de British Nationality Act. Veel kinderen die meekwamen met hun ouders, reisden niet op een eigen paspoort maar op dat van hun ouders. Het zijn deze kinderen, nu zelf ouders en grootouders, die niet de juiste papieren hebben om aan te kunnen tonen dat ze daadwerkelijk Brits staatsburger zijn. Een ander probleem hierbij is dat de Britse overheid geen documentatie heeft bijgehouden van wie er met de nieuwe migratie-wet in 1971 recht kreeg om permanent te blijven. Ook de documentatie van wie er tussen 1948 en 1971 als Commonwealth-migrant aankwamen in het land ontbreken. Dit maakt het in de huidige tijd moeilijk voor mensen van de Windrush generatie om te bewijzen dat zij daadwerkelijk Brits staatsburger zijn, ondanks dat ze al tientallen jaren wonen en werken in Engeland. Zelfs de kinderen van mensen uit de Windrush generatie, geboren en getogen in Engeland, worden nu aangemerkt als illegaal. Voor sommigen geldt zelfs dat ze volgens de overheid ‘niet bestaan’, omdat de juiste papieren ontbreken.

De hostile envrironment policy had dus als kerntaak om illegale migratie aan te pakken, maar heeft in plaats daarvan ervoor gezorgd dat veel mensen die voor 1971 legaal naar Engeland zijn gekomen, nu onterecht worden aangemerkt als illegaal. Bij veel mensen heeft dit de angst aangewakkerd om hun leven in Engeland te verliezen en uitgezet te worden. Er is niet bekend of dit daadwerkelijk al is gebeurd, maar er zijn wel gevallen bekend waarbij Windrush mensen op het laatste nippertje door media-aandacht en hieruit voortkomende druk toch mogen blijven. Maar zelfs dit geeft geen garantie: deze mensen kregen slechts een tijdelijke verblijfsvergunning die over een aantal jaar weer vernieuwd moet worden. Hierbij lopen zij mogelijk weer tegen dezelfde problemen aan als nu.

Inmiddels heeft de overheid haar excuses aangeboden aan de mensen van de Windrush generatie, maar het is nog maar de vraag of hiermee iets zal veranderen. Terwijl duidelijk overheidsingrijpen uitblijft, zijn er nog veel meer mensen die tussen hoop en vrees leven over hun legale status en of ze wel in het land mogen blijven waar ze zijn opgegroeid en zich thuis voelen. En tussen al deze mensen zitten er ook mensen die het ongeluk hebben om net niet interessant genoeg te zijn voor de media: wat zal er met hen gebeuren?

Wil je meer weten over de mensen van de Windrush generatie?

Een overzicht van de Windrush generatie en haar moeilijkheden vind je hier.

Hier vind je een interessant artikel met persoonlijke verhalen.

In dit artikel lees je meer over legale status en hoe je moet bewijzen een Brits staatsburger te zijn