De Molukken staan bekend om de specerijen, de snorkelplaatsen en het natuurschoon. Het beeld van de witte stranden en de blauwe zeeën echter, heeft plaatsgemaakt voor een plasticsoep en leeggeviste zeeën. Per jaar produceert Indonesië voor 25.000 ton aan plastic afval, waarvan minimaal 20% in de zeeën terecht komt (Mann, 2019). Naast het afval kampt het archipel met een ander probleem dat verbonden is aan het vorige, namelijk de teruglopende visstanden. Het vervuilen en overbevissen van wateren is niet iets dat alleen in Indonesië voorkomt. Wat uniek is aan Indonesië en specifiek de Molukken is de aanpak tegen deze problematiek.

Van het verzamelen en verwerken van afval is nauwelijks sprake op de Molukken. In de steden wordt geprobeerd om het afval op een verantwoorde manier te verwerken, maar de grootste opgave voor de lokale overheden betreft de fysische geografie. De provincie telt ruim 1,5 miljoen inwoners die verspreid zijn over 1.027 eilanden (Badan Pusat Statistik, 2010). De door huishoudens meest gebruikte manier om van afval af te komen is om het te verbranden in eigen tuin. Dit gebeurt meestal aan de randen van de tuinen op open vuur, waardoor een deel onverbrand mee wordt gevoerd door de wind en in de zee terecht komt.

Dat milieuvervuiling op de Molukken in de huidige mate aanwezig is, is opmerkelijk. Van oudsher is er een nauwe band tussen de Molukse cultuur en de omgeving. De zeeën fungeren als snelwegen voor zowel handel als personenvervoer. Niet onbelangrijk is de grootte van de visserij. Deze sector is verantwoordelijk voor 30% van het Bruto Regionaal Product. Een groot deel van de bevolking is werkzaam in de visserij, maar het traditionele Molukse dieet bestaat grotendeels uit vis, waardoor er nog meer mensen afhankelijk zijn van de plasticsoep.

De aanpak tegen de overbevissing wordt gevonden in die relatie tussen de cultuur en de natuur. Een eeuwenoude traditie die aanwezig is op de Molukken is de zogenaamde sasi. Sasi is een stelsel aan regels gebaseerd op waarden en normen die de ecologische en culturele belangen boven de economische belangen plaatsen. Commerciële visserij door bedrijven wordt in de ban gedaan en men mag alleen vissen voor de consumptie van de lokale bevolking (Harkes, 1998). In september 2019 kondigde de gouverneur van de Molukken, Murad Ismail, aan dat hij een sasi laut (sasi over de zeeën) in wilde luiden. Belangrijk om te weten is dat de sasi niet onder de officiële wetgeving valt, waardoor er geen officiële straffen aan overtredingen gebonden zijn. Het vertrouwen en gezamenlijke afhankelijkheid van de zeeën is het fundament van de sasi (Redaksi Samudranesia, 2019).

Naast de traditionele aanpak is er ook een moderner initiatief in het leven geroepen. Het project Moluccas Coastal Care organiseert opruimacties, waarbij de plaatselijke bevolking leert hoe slecht het me de zeeën gaat en hoe zij de kusten kunnen herstellen. De organisatie is verantwoordelijk voor pogingen tot herstellen van de mangrovebossen. Deze bossen bieden een veilige thuishaven voor jonge vissen en andere dieren en de organisatie hoopt dat zij op deze manier bijdragen aan het herstellen van visstanden.

Of deze maatregelen de wateren rond de Molukken gaat herstellen is nog de vraag, maar het is een positieve ontwikkeling dat de bevolking weer bewust wordt van het belang van de zeeën.

Wil je op de hoogte blijven van het project Moluccas Coastal Care? Kijk dan op hun Facebookpagina of hun Instagramaccount.

Samudranesia (2019). Dukung Gubernur, Pemuda Maluku Serukan Penerapan Sasi Laut. Verkregen van http://samudranesia.id/dukung-gubernur-maluku-pemuda-maluku-serukan-penerapan-sasi-laut/

Harkes, I (1998). An Institutional Analysis of Sasi Laut, a Fisheries Management System in Indonesia. AID Environment, The Netherlands

Teniwut, W. A. (2016). For sustainable revenue of fisheries sector in small islands: evidence of Maluku, Indonesia. Verkregen van http://www.bioflux.com.ro/docs/2016.722-732.pdf

Ajisaka, A. (2008). Mengenal Pahlawan Indonesia (ed. Revisi).

Chauvel, R. (2008). Nationalists, Soldiers and Separatists. The Ambonese Islands from Colonialism to Revolt, 1880-1950

Mann, A. (2019). The waste challenge: Is Indonesia at a tipping point? Verkregen van https://www.thejakartapost.com/academia/2019/03/01/the-waste-challenge-is-indonesia-at-a-tipping-point-1551431355.html

Badan Pusat Statistik, (2010). Statistik Pemuda Provinsi Maluku 2010, Hasil Sensus Penduduk 2010. Verkregen van https://www.bps.go.id/publication/download.html?nrbvfeve=NTE4ZmM0Y2NkZmFmYmFkOGI3MDA1MDc0&xzmn=aHR0cHM6Ly93d3cuYnBzLmdvLmlkL3B1YmxpY2F0aW9uLzIwMTEvMDMvMzAvNTE4ZmM0Y2NkZmFmYmFkOGI3MDA1MDc0L3N0YXRpc3Rpay1wZW11ZGEtcHJvdmluc2ktbWFsdWt1LTIwMTAtaGFzaWwtc2Vuc3VzLXBlbmR1ZHVrLTIwMTAuaHRtbA%3D%3D&twoadfnoarfeauf=MjAxOS0wOS0yMyAxNjozMToyMg%3D%3D