De stijgende zeepspiegel: wat is Plan B?

De zeespiegel stijgt sneller dan gedacht. Waar men eerst van een stijging van 74 centimeter uitging tot het eind van de eeuw, is men het er nu over eens dat de stijging minimaal 10 centimeter hoger ligt. Dit heeft te maken met het feit dat de Antarctische IJskappen sneller smelten dan voorspelt. Voor een laag liggend land als Nederland heeft dit sterke gevolgen. Met Plan A zijn we al jaren bezig, in de vorm van onder andere het versterken, verbreden en verhogen van de dijken en het aanleggen van zandmotoren. Maar is dit voldoende? Is het niet verstandig om een Plan B achter de hand te hebben?

Hoogleraar Bas Jonkman van TU Delft zegt dat we een stijging van 2,5 tot 5 meter aankunnen, mits er grote inspanningen plaatsvinden. Een Plan B, volgens Jonkman een plan waarbij laaggelegen land opgeofferd wordt, is niet nodig. Wat wel nodig is, is het versterken en verbeteren van dijken, dammen, duinen en andere kustverdedigingswerken. Met name de Deltawerken gaan miljarden kosten om toekomstbestendig te worden.

De Maeslantkering, een stormvloedkering die Rotterdam en de Drechtsteden beschermt, moet vervangen worden door een betere kering. Het project heeft ruim 450 miljoen euro gekost en is in 1997 gereedgekomen. Ook de Oosterscheldekering staat een grote klus te wachten. Verwacht wordt dat de kering wekelijks moet gaan sluiten. Van de ingebruikname in 1987 tot vandaag de dag is de kering 27 maal gesloten. Het is niet duidelijk of de Oosterscheldekering het aankan om zo vaak dicht te gaan. Daarnaast is de kering gemaakt om te sluiten tijdens stormvloeden. Wanneer de hij wekelijks moet sluiten, is het maar de vraag of hij (spring)getijden in combinatie met intensere stormen aan kan.

Er wordt hard gewerkt aan Plan A, omdat men ervan overtuigd is dat een Plan B niet nodig is. Maar het idee van een Plan B is dat je hem kan gebruiken als een Plan A niet blijkt te helpen. Het feit dat de zeespiegel nóg sneller stijgt dan men verwachtte laat maar weer zien dat zelfs deskundigen niet alles kunnen voorspellen. Het is dan ook raar, misschien wel naïef, dat een scenario waarin een Plan B niet nodig is reëel wordt geacht. De inspanningen die in Nederland worden genomen om een scenario te creëren, waarin de zeespiegel de geringste stijging ondervindt, zijn matig. Voor een land dat sterk beïnvloed gaat worden door een veranderend klimaat, zijn het politieke beleid en de maatschappelijke instelling, inclusief de mijne, niet gepast. Misschien is het toch tijd voor ons om over een Plan B te denken.