De afgelopen weken is het niemand voorbij gegaan: de ontelbare protesten over alles wat niet goed zou zijn voor ons land of de wereld. Van klimaatactivisten tot boeren met trekkers, tegen Halloween tot tegen de Chinese regering, de protesten lijken haast in elkaar over te gaan. En het nieuws houdt ons 24/7 op de hoogte over de stand van zaken in alle delen van de wereld. Toch lijkt hetgeen dat dichterbij ons eigen kikkerlandje zich afspeelt of wat meer invloed zou kunnen hebben op onze Westerse wereld ons meer te interesseren dan wat zich daarbuiten afspeelt, iets wat niet heel gek is natuurlijk.  Bij deze hoop ik jullie luisterend oor wat te vergroten door jullie mee te nemen naar Chili, waar afgelopen vrijdag meer dan 1 miljoen mensen de straat opgingen en protesteerden tegen de constant toenemende ongelijkheid en kosten van levensonderhoud. Tijdens dit protest vielen meerdere doden en duizenden gewonden door tussenkomst van de politie. Hoe is het zover gekomen en waar komt de woede van de ‘gewone’ Chileen?

In de moderne geschiedenis is de grootste schok toch wel het schrikbewind van Augusto Pinochet Ugarte geweest, de meedogenloze militair met een sterk neoliberaal gedachtegoed, die een coup pleegde op het socialistische bewind van Allende in august ‘73. In de tijd hiervoor was Chili altijd het relatief ‘brave’ kindje van Zuid-Amerika geweest als het ging om politiek waar het zelfs de allereerste vrij verkozen Marxistische regering ooit kreeg (The Conversation, 2018). Hij benoemde zichzelf president van de militaire junta, wat betekende dat elk jaar een nieuwe president zou worden verkozen onder de marine, politie en luchtmacht. Echter zou Pinochet tot 1990 aan de macht blijven. In die 17 jaar veranderde het land van een ietwat socialistische staat tot een plek waar het neoliberalisme en de bijkomende privatisering op elke straathoek was te merken. Chili werd tot een lab omgetoverd om te zien in hoeverre deze nieuwe vorm van economie zin had. Twee jaar na een referendum, waarbij 55% tegen Pinochet stemde, stapte hij in 1990 van zijn zetel. In 1998 werd hij gearresteerd in Londen en werd ondervraagd over ruim 3000 doden, verdwijningen en ontvoeringen (The Guardian, 1988). Pinochet’s gezondheid, op dit moment 83, was echter hard achteruit gegaan en de Chileense Hoge Raad oordeelde dat hij mentaal en fysiek niet in staat was om de vraagstukken te beantwoorden. 8 jaar later, op 91-jarige leeftijd overleed de man en daarmee heel wat geheimen. Vele vragen binnen het land bleven onbeantwoord, veel onderzoek werd er niet gedaan en zelfs belangrijke kopstukken binnen het regime mochten plaatsnemen in het nieuw verkozen ‘democratische’ parlement.

De naslepen van dit impactvolle regime hebben nog altijd grote gevolgen voor de hedendaagse maatschappij en de ‘gewone’ Chileen. Tijdens het regime werd veel geprivatiseerd; openbaar vervoer, scholen, ziekenhuizen. Doordat slechts een klein aandeel van de Chilenen, vooral degenen die goed bevriend waren met meneer Pinochet, genoeg geld hadden om dit op te kopen ontstond de befaamde ‘1%’. Toch is het niet zo dat de Chilenen het slecht hebben, hun economie en loon stijgt sneller dan bij de landen om zich heen, de ongelijkheid lijkt wat minder te worden en de armoede neemt af (Bloomberg Opinion, 2019). Toch nekt de stijgende kosten van leven in de ‘oase van Latijns-Amerika’ heel wat Chilenen in het alledaagse leven. Dit leidde uiteindelijk ook tot de eruptie aan protest 1,5 week terug toen een groep scholieren het niet eens was met een prijsstijging bij de metro. Wat volgde was een dag waarbij stations werden vernield en bussen werden verbrand en waarbij de politie rigoureus moest handelen.

Op dit moment zijn deze protesten al ruim een week gaande en worden ze met de dag groter. Op zaterdag 26 oktober verzamelde meer dan 1 miljoen mensen zich in de hoofdstad Santiago, de grootste manifestatie sinds 1988, toentertijd tegen het regime van Pinochet (AlJazeera, 2019) Dit lijkt ook een motivatie te zijn voor veel oudere demonstranten die de geschiedenis zich in verzachte vorm zien herhalen. Waarbij economie boven alles gaat, waarbij de politiek het volk onderdrukt en waar de ‘1%’ zijn gang kan gaan. Het is nu aan huidig president Sebastian Pinera om het juiste antwoord op deze protesten te geven. Wat dit zal zijn is hij nu aan het bespreken met zijn adviseurs meldde hij afgelopen week in een tweet, waarin hij ook meende de behoefte van het volk te hebben gehoord. Echter blijven de vredige protesten hard teneergeslagen worden door militairen en staat een groot deel van het land onder een tijdklok, een onaangename herinnering aan het regime van Pinochet (The Guardian, 2019).

Om dit artikel kort af te sluiten heb ik ervoor gekozen om een zeer gevatte quote te gebruiken die de geschiedenis en de daarbij overgebleven problemen in de maatschappij linken aan de protesten van nu:“If you scratch beyond the surface of Chile, there is evidence of enormous social, cultural, economic and political injustice. Its good image stands on weak pillars that are supported, in large part, by the patience of a people who are getting tired of being abused,” Saaverdra (lecturer sociology at Cambridge University red.) said. The rise in metro fares was the drop of water that made the cup overflow in a country where basic services are privatized, social security is precarious and the privileges of certain sectors have angered a large segment of the population that feels shunted aside.” (Deutsche Welle, 2019)