GIS over GISteren: Het gebruik van GIS in het benaderen van historische vraagstukken

Een interdisciplinaire aanpak in de academische wereld is tegenwoordig het streven. Het combineren methodes, data en kennis van verschillende vakgebieden kan leiden tot interessante nieuwe ontdekkingen of een verduidelijking van bestaande fenomenen. Maandag 11 mei a.s. vindt er een online conferentie plaats over het gebruik van GIS en andere digitale visualiseringsmethoden in de geesteswetenschappen en dan vooral binnen de historische wetenschappen. Hierbij worden methoden uit de geografie toegepast op onderwerpen binnen geschiedenis en kunstgeschiedenis.     

In de geesteswetenschappen wordt vooral gebruik gemaakt van kwalitatief onderzoek. De concepten plaats en geografische ruimte werden voorheen vaak gezien als een soort vaststaande factoren. Binnen de geschiedenis bestaat echter een nieuwe trend waarin de focus is komen te liggen op de interactie tussen mensen en hun stedelijke en/of landschappelijke omgeving. GIS biedt hiervoor een heleboel mogelijkheden. Bijvoorbeeld het gebruik van netwerkanalyse bij onderzoek naar het reisgedrag van vorsten, om zo een beeld te krijgen van de oorspronkelijke wegenstructuur en het gebruik van steden. Zoiets kan ook op veel kleinere schaal in steden zelf, of zelfs op buurtniveau. Ook kan 3D-visualisering gebruikt worden om weer te geven hoe kunstwerken, die zich nu in musea bevinden, eruitzagen in hun oorspronkelijke locatie. Soms lukt het echter niet om alle details van die oorspronkelijke context te achterhalen en hoe los je dat dan op in je visualisering?

Om een concreet voorbeeld te geven van zo’n historisch onderwerp dat benaderd wordt vanuit een geografische discipline, verwijs ik naar een van de lezingen die tijdens de conferentie van 11 mei a.s. zal worden gegeven. Parijs was in de 14e eeuw een van de belangrijkste steden van Europa. De Franse koningen waren hier gevestigd en hadden er hun hoven. De adel woonde om de paleizen van de Franse koningen heen. Tot kort geleden werd er gedacht dat zij vooral op de plek rondom het Louvre woonden. Met het gebruik van GIS is echter aangetoond dat daar wel een cluster was van de elite, maar dat er meer van dit soort centra waren door de stad heen, ook zonder een koninklijk paleis op loopafstand. Bovendien kan er meer gezegd worden over de sociale klasse van mensen die bij elkaar woonden en hoe de centra met elkaar verbonden waren.

Een van de doelen bij het reconstrueren van de ruimtelijke beleving van mensen en de interactie met hun omgeving is de onderzoeksresultaten tastbaar maken voor het brede publiek. Zo worden er stadswandelingen ontwikkeld waarbij met behulp van GIS en 3D-visualisering het historische centrum van steden weer tot leven komt. Mensen worden zich hierdoor ook meer bewust van de geschiedenis van hun omgeving en koppelen deze aan hun eigen identiteit. Identiteit, bewustwording en toerisme zijn onderwerpen die binnen sociale geografie ook zeer relevant zijn en zo is de cirkel dan weer rond.

Maandag 11 mei a.s. is de online conferentie over het gebruik van GIS en andere digitale visualiseringsmethoden. Mocht je interesse hebben kan je je inschrijven via onderstaande link.

https://www.lestudium-ias.com/event/spatial-humanities-and-urban-experiences-during-long-fifteenth-century