De onzekere toekomst van jouw kopje koffie
De effecten van klimaatverandering op de koffieproductie in Honduras
Centraal-Amerika is de regio die de komende jaren de meeste veranderingen door klimaatverandering zal ondervinden. Zo zal de regio steeds meer te maken krijgen met periodes van extreme droogte, natuurrampen en de El Niño (zuidelijke oscillatie). De periodes van droogte worden veroorzaakt door een afname van neerslag en stijgende temperaturen. In plaats van deze droogte kan er ook extreme regenval voorkomen. Als gevolg hiervan worden koffieboeren in Centraal-Amerika sinds de jaren 90 geraakt door deze veranderingen. Inclusief de koffieboeren waren er in 2006 vier miljoen mensen in deze regio afhankelijk van de koffieproductie.
De gevolgen van klimaatverandering voor honduras
Ook Honduras ondervindt de gevolgen van klimaatverandering. Zo zijn de jaarlijkse temperaturen gestegen en zit er meer variabiliteit in de verdeling van neerslag. Echter, het is lastig in te schatten hoe deze ontwikkelingen zich in de toekomst voort zullen zetten. Daarvoor zijn dan ook veel projecties gemaakt. De verwachte temperatuurstijging en afname van neerslag kunnen zorgen voor meer en heftigere periodes van droogte. Behalve deze geleidelijke gevolgen zijn er ook meer drastische gevolgen. Zo werd Honduras in 1998 getroffen door orkaan Mitch, de één na dodelijkste Atlantische orkaan ooit gemeten.
Honduras was tussen 1992 en 2011 het meest kwetsbare land was voor extreme weersomstandigheden. Bovendien zullen de twee belangrijkste gewassen, koffie en suikerriet, hoogstwaarschijnlijk het zwaarst getroffen zullen worden door klimaatverandering. Deze kwetsbaarheid voor klimaat-gerelateerde natuurrampen zoals orkanen, overstromingen en tropische stormen wordt versterkt door een snel groeiende bevolking, een hoge urbanisatiegraad, het gebrek aan effectieve overheidsmaatregelen en een slechte planning voor landgebruik. Dit laatste resulteert in verwoesting van de leefomgeving en landdegradatie. Daar komt bij dat Honduras een van de armste landen in Centraal-Amerika is. Tegelijkertijd is de agricultuur verantwoordelijk voor ongeveer 40% van de werkgelegenheid in het land.
Honduras is de grootste koffieproducent van Centraal-Amerika. Ondanks schokken in de markt en de gevolgen van klimaatverandering groeit de productie jaarlijks met ongeveer 5%. Dit komt door lage productiekosten, institutionele steun en generatieveranderingen.
Voor ongeveer 110.000 huishoudens is koffieproductie hun primaire inkomen. Van deze huishoudens zijn 95% kleine boerenbedrijven die voornamelijk afhankelijk zijn van arbeidshulp van familieleden. Daarnaast brengt koffie werkgelegenheid voor ongeveer 1 miljoen mensen in Honduras. Van het totale aantal arbeiders in Honduras werken er 1 op de 10 in de koffiesector. Voor de rurale arbeiders zijn dat er zelfs 1 op de 5. Ongeveer de helft van deze arbeiders leeft in extreme armoede. Daarom doen de meeste koffieboeren, als ze er genoeg middelen voor hebben, aan diversificatie van hun inkomen. Zij zijn namelijk extra kwetsbaar voor marktschokken en klimaatverandering.
De koffieproductie kan in drie categorieën koffieproducenten worden opgedeeld. Eén derde van de koffie wordt geproduceerd door 70% van de kleine koffieboeren, met minder dan 2 hectare land. Een ander derde deel wordt geproduceerd door 25% van de kleine koffieboeren, die tussen de 2 en 7 hectare aan land hebben. Het overige derde deel wordt geproduceerd door 5% van de producenten. Zij bezitten land van meer dan 7 hectare. De koffieboeren profiteren vaak niet volledig mee van de verdiensten, omdat de meeste koffie wordt geëxporteerd en de grote winsten later in de productieketen worden behaald.
Koffieproductie in Honduras en de kwetsbaarheid hiervan voor klimaatverandering
De meeste koffieboeren in Honduras groeien Arabica-koffie. Deze koffiesoort is zeer gevoelig voor veranderingen in het weer en niet hittebestendig. Hierdoor zal de productiviteit van deze koffiesoort in de toekomst afnemen, als gevolg van klimaatverandering. Regio´s waar deze koffie wordt verbouwd zijn de afgelopen 30 jaar namelijk droger en heter geworden. Bovendien is er door klimaatverandering een hoger risico op ziektes onder de gewassen, zoals koffieroest. De hogere temperaturen kunnen namelijk zorgen voor een snellere verspreiding van deze ziektes. Daarnaast is de landbouwgrond kwetsbaar voor bodemerosie en landverschuivingen, doordat de koffie op steile hellingen wordt verbouwd. Daar komt bij dat dit risico wordt verhoogd door ontbossing. Ten slotte kunnen natuurrampen negatieve gevolgen hebben voor de koffieplantages. Echter, dit is niet altijd via directe schade die wordt aangericht aan de plantages.
