Wonen in het centrum van de stad is de laatste decennia steeds populairder geworden en hiermee ook steeds duurder. In de grote steden zoals New York, Parijs en Londen zijn het hoofdzakelijk de superrijken die hier een woonplek kunnen bemachtigen. Dit resulteert vaak in superhoge, luxe woontorens en penthouses. In sommige steden is de vraag naar woonruimte zo groot dat deze elitegroep vaak beperkte uitbreidingsmogelijkheden heeft: een extra huis bijkopen of meer de hoogte in is vaak niet mogelijk. De concurrentie op de woningmarkt is namelijk groot en bijvoorbeeld een extra verdieping erbij bouwen is maar zeer beperkt mogelijk door reguleringen vanuit de overheid. En als je dan toch heel graag een zwembad, bioscoop of noem het maar op in je huis wil moet je iets anders verzinnen. In Londen heeft een groep superrijken hier een oplossing voor gevonden: dieper de grond in. Zo zijn er geheel nieuwe woonlagen aan het ontstaan onder de stad.

Wat wordt er precies bedoeld met deze woonlagen? In Londen is het mogelijk om een verzoek in te dienen om een kelder onder je huis aan te leggen. Als je namelijk een woning bezit in deze stad is de grond ónder het gebouw ook jouw eigendom. Dit biedt mogelijkheden om extra woonruimte te creëren onder je huis, en als je veel geld hebt kan de grootte van deze woonruimte nogal oplopen. Dat wordt erg duidelijk uit een studie van Newcastle University uit 2018. Onderzoekers van deze universiteit hebben namelijk in de wijken Kensington and Chelsea, Westminster, Hammersmith and Fulham, Haringey, Camden ej Islington and Wandsworth zoveel mogelijk van deze zogenoemde ‘kelders’ in kaart gebracht. Hieruit bleek dat de diepte van slechts de bekende kelders opgeteld zo’n 15.000 meter te zijn. Hieronder waren ook een aantal ‘mega-basements’ van 15 of meer meter diep (zo’n vijf verdiepingen). Deze basements worden ook wel ‘iceberg basements’ genoemd deels vanwege de ongekende grootte van deze kelders, maar zeker ook omdat de woning maar het ‘topje’ van iets groters is. Faciliteiten die in deze mega-basements zijn, zijn ook van hoog niveau: zwembaden, balzalen, wijnkelders, sauna’s, sportschool, bibliotheken of verblijfruimtes voor het personeel .

Deze extra woonlagen brengen wel problemen met zich mee. Het aanleggen ervan geeft namelijk onwijs veel geluidsoverlast en luchtvervuiling. Verder zorgen deze kelders ook nog eens voor overstromingen en instortgevaar. Bovendien is het de vraag hoe wenselijk het is om dergelijke projecten toe te staan als gemeente zelf, gezien er ook vele Londenaren op straat moeten slapen. 

Emma Dent Coad (parlementslid voor Kensington en Chelsea) zegt hierover het volgende:

I have sympathy for people who need more space for an expanding family. […] But building a beach under your mansion when you’re hardly going to be there is something else entirely. […] While we have people sleeping on the streets we really have to look at what we’re doing in our borough because that is bad planning.

Emma Dent Coad

Ofwel, het is een onwenselijke ontwikkeling omdat de ongelijkheid tussen deze groepen steeds groter wordt. Mede door deze redenen zijn de mogelijkheden om zulke kelders te bouwen gelimiteerd, maar nog steeds niet volledig verboden.

Tot slot is het opvallend dat dit fenomeen van ‘mega-basements’ vooral in Londen voorkomt en niet in andere steden. Deels komt dit doordat, zoals eerder genoemd, de grond onder huizen in Londen aan de bewoners toekomt. Het andere deel van de verklaring heeft meer te maken met de grond waarop de stad gebouwd is: klei. Hierin is het relatief makkelijk om de diepte in te bouwen. In New York is de ondergrond bijvoorbeeld voornamelijk van graniet, waardoor dit soort bouwwerken niet snel van (of in dit geval in) de grond komen. En voor waar het wél mogelijk is om in de grond te bouwen zou er meer gekeken kunnen worden naar de mogelijkheden voor ruimtecreatie. Misschien niet voor zwembaden en wijnkelders maar eerder voor woningen. 

Kopfoto: Karin Hiselius via Unsplash https://unsplash.com/photos/ZDDQe0wFMAg

Studie van Newcastle University: https://www.researchgate.net/publication/325046741_Mapping_the_Subterranean_Geographies_of_Plutocratic_London_Luxified_Troglodytism

Daarnaast nog benieuwd naar hoe dit soort mega-basements eruit zien? Check dan dit artikel: https://www.dailymail.co.uk/news/article-5703283/Map-reveals-4-650-mega-basements-dug-beneath-London-homes.html