Twee jaar geleden, toen ik afstudeerde van de middelbare school, kreeg ik van mijn voormalige aardrijkskundedocent een scratch map als afstudeercadeautje. Een ontzettend lief en attent gebaar en op dat moment was ik er heel blij mee. Echter, twee jaar later ligt deze scratch map nog steeds ongekrast ergens achterin een kast. De reden? Het denken aan het krassen geeft me alleen al heel veel stress.

Als we even buiten beschouwing laten dat ik een super perfectionistisch persoon ben en dus al de rillingen krijg bij het idee dat ik ietsiepietsie buiten de landsgrenzen van een bezocht land zou krassen, zijn er verschillende redenen waarom ik de scratch map sinds mijn diploma-uitreiking niet meer heb aangeraakt. En het is niet omdat ik in die twee jaar niet in het buitenland geweest ben.

Anders dan bij gezelschapsspelletjes wordt er geen duidelijke uitleg of spelregelboekje bij de scratch map geleverd. Op het kartonnen doosje dat om mijn scratch map heen zit staat alleen ‘wereldkaart om te krassen’ in vier verschillende talen. Dit leidt tot verschillen in mening over respectievelijk de ‘spelregels’ en de geopolitieke positionering ten opzichte van betwiste gebieden of regio’s.

Hoe kleur ik bijvoorbeeld een gebied als Kosovo in? Op 17 februari 2008 riep de Albanese meerderheid hier eenzijdig de onafhankelijkheid uit van de Republiek Kosovo. Deze onafhankelijkheid wordt voorlopig door 108 van de 193 leden van de Verenigde Naties erkend. Maar Servië, het land waar het gebied officieel nog toe behoort, is het niet eens met deze onafhankelijkheid. Moet ik na het bezoeken van dit gebied alleen Kosovaars grondgebied kleuren of heel Servië? En als ik kies voor het kleuren van alleen Kosovaars grondgebied waar zit dan precies de grens? Op google maps is immers ook maar een doorbroken grenslijn te zien.

Het inkleuren van een scratch map betekent daarom regelmatig geopolitieke kleur bekennen. Zo zullen Rusland en Oekraïne beide anders denken over het inkleuren van de Krim en zullen Chinezen en Taiwanezen een andere opvatting hebben over het inkleuren van Taiwan.

En wat te doen wanneer je een stedentripje gemaakt hebt? In het geval van Singapore, Vaticaanstad of Monaco is dit misschien niet zo’n probleem, maar hoe zit dit met New York? Kleur ik het hele grondgebied van de Verenigde Staten van Amerika, inclusief Alaska en Hawaii, in? Kies ik voor het inkleuren van de staat? Terwijl ik niet buiten het centrum van de stad geweest ben. Of kies ik voor het omcirkelen van de stad? Terwijl ik lang niet alles gezien heb binnen deze stad en lukt het überhaupt wel om een stad te omcirkelen op zo’n kaart?

Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld een eiland van Indonesië. Ben je op vakantie naar Bali geweest? Kleur je dan alleen het eiland of kleur je heel Indonesië, de grootste eilandenstaat en het op drie na grootste land in bevolkingsaantallen ter wereld, in?

En wat te kleuren bij een tussenstop? Mag je een heel land inkleuren als je er maar een paar uur geweest bent? Is het een criteria dat je een stempel in je paspoort moet hebben? En zo ja, hoe zit dit dan met landen lid van de Europese Unie, waar je als burger van de EU geen stempel krijgt?

En hoe zit het eigenlijk met reisjes gemaakt in het verleden? Ik kan me voorstellen dat een reis van drie jaar geleden wel meetelt, maar hoe zit dat met een vakantie die je als driejarige peuter gemaakt hebt met je ouders?

Consequent krassen blijkt dus moeilijker dan gedacht. Wanneer kras je een heel land weg en wanneer alleen een stad? Wat geldt überhaupt als land en wanneer kras je alleen een gebied, provincie of staat weg? En in hoeverre telt een reis als peuter mee? Misschien denk je na het lezen van dit stuk wel gewoon dat ik me niet zo aan moet stellen en gewoon moet gaan krassen, maar ik hoop ook dat het je in heeft laten zien dat een scratch map niet zo onschuldig is als dat het lijkt en dat verschillende opvattingen over grenzen en grondgebieden kunnen leiden tot verschillende kaarten.