Op dit moment is de metropool regio Jakarta met ruim 30 miljoen inwoners de op een na grootste ter wereld, slechts Tokyo is groter. Zo’n enorm gebied krijgt uiteraard te maken met allerlei problemen die iedere andere grote stad ook heeft. De verkeersdrukte is enorm, er is veel sprake van water en lucht vervuiling en de levensomstandigheden zijn niet al te best. Wat veel mensen niet weten is dat er onder de stad nog een veel groter probleem speelt wat catastrofale gevolgen kan hebben voor de toekomst. De stad zinkt namelijk met zo’n 10 cm per jaar langzaam de Java-zee in. Gelukkig heeft de Indonesische overheid 40 miljard uitgetrokken om een megaproject op te starten. Ik was meteen overtuigd en dacht start maar direct. Het hele verhaal blijkt echter iets complexer.

Cruciaal voor deze enorme stad is uiteraard de toevoer van vers drinkwater. In het geval van Jakarta komt het meeste van het drinkwater uit het zogenoemde Bandung stroomgebied. Dit gebied was tot 1900 vooral bekend vanwege de vele theeplantages, maar met de explosieve bevolkingsgroei van de 20^e eeuw moesten deze plaatsmaken voor bebouwing en de textielindustrie. De waterkwaliteit van de rivieren uit het stroomgebied ging hard achteruit en op dit moment is het een van de meest vervuilde rivieren ter wereld. Deze rivier kan dus niet gebruikt worden voor de drinkwatervoorziening. Omdat in Jakarta maar 40% van de mensen toegang heeft tot het algemene drinkwatersysteem, moet de andere 60% het doen met het het grondwater onder de stad.

Het oppompen van het grondwater heeft grote consequenties. Verschillende delen van Jakarta zijn de afgelopen 10 jaar met meer dan 2,5 meter gezonken en een groot deel van de stad ligt inmiddels onder het zeeniveau. Omdat 97% van de ondergrond van de stad bestaat uit beton en asfalt kan de natuur de tekorten niet aanvullen en zal het zinken voorlopig nog wel even doorgaan. Verder stamt het waterafvoersysteem van de stad nog uit het koloniale tijdperk en krijgt de stad het water wat binnenstroomt ook niet meer weg. Volgens onderzoekers duurt het nog 8 jaar voordat de stad zover is gezonken dat de rivieren de Java-zee niet meer kunnen bereiken. Op dat moment is het voor de stad einde oefening.

Gelukkig zoekt de Indonesische overheid  naar een oplossing en is bij het zoeken uitgekomen bij de onbetwiste kampioen van het managen van water, Nederland. De Indonesische overheid heeft de Nederlandse regering om hulp gevraagd. Met 40 miljard euro wil de Indonesische overheid door Nederlandse bedrijven een enorme lagune aan laten leggen die stad voor de komende 80 jaar moet gaan beschermen. Een soort Indonesische deltawerken voor de kust van Jakarta. Een groot meer tussen de lagune en de stad moet zorgen voor bescherming tegen overstromingen en kan ook in het regenseizoen dienen als reservoir voor drogere tijden. Verschillende Nederlandse waterbouwkundigen werken al 10 jaar aan het plan en binnenkort zou het startsein gegeven moeten worden voor de aanleg van de lagune.

Ik was aanvankelijk erg enthousiast over het mega project. Verschillende Nederlandse bedrijven die bezig zijn met een enorm project in het buitenland geeft me op de een of andere manier toch een beetje een trots gevoel. Wat ik me niet realiseerde, in al mijn enthousiasme, is dat er ook veel nadelen aan kleven. Het water in het meer tussen de lagune zal ernstig vervuild zijn door de vervuilde rivieren die uitmonden in het meer. De kans dat het meer een soort verzamelplek wordt voor afval en andere giftige stoffen is groot. Verder moeten verschillende krottenwijken gesloopt worden voor de realisatie van het megaproject. Voor deze mensen is geen andere plek in de stad en zij worden aan hun lot overgelaten.

Verder verdienen de Nederlandse bedrijven een enorme smak geld aan het project. Dat klinkt in eerste instantie goed, maar wat vergeten wordt is dat de structurele problemen met dit project niet worden aangepakt. Het grondwater in de stad wordt nog steeds gebruikt als drinkwater en ook de vervuiling van het water wordt niet aangepakt. Dit heeft uiteindelijk tot gevolg dat de Indonesische overheid over 60 jaar weer bij de Nederlandse overheid mag aankloppen om de problemen opnieuw op te lossen. Voor de bedrijven gunstig, maar voor de Indonesische overheid rampzalig. De Nederlandse overheid mag het zich aanrekenen dat ze de Indonesische overheid niet helpt zoeken naar een duurzame oplossing. Totdat de Nederlandse overheid en bedrijven zich hiermee bezig gaan houden zal mijn scepsis over het megaproject groot blijven.