Steeds meer mentale problemen bij studenten; wie lost het op?
Het is geen nieuw nieuws dat steeds meer studenten kampen met mentale problemen. Een kwart van de studenten kampt met burn-outklachten. Een op de zeven heeft last van ernstige angst- en depressieklachten en ook zelfmoordgedachten komen geregeld voor. Als ik om me heen kijk zie ik genoeg mensen die kampen met soortgelijke problemen. Een serieus probleem dus. Toch zoeken maar weinig studenten hulp bij vrienden en/of familie en bijvoorbeeld therapeuten. Volgens een onderzoek van de Guardian ligt dit aan het stigma dat mentale problemen met zich meebrengt. Belangrijk is het dus de taboes van mentale gezondheid weg te wuiven en het bespreekbaar te maken.
Maar waarom zijn studenten eigenlijk steeds vaker mentaal ongezond? Volgens onderzoeker Jolien Dopmeijer ervaart de huidige generatie studenten een steeds grotere druk om te presteren. ‘Tien jaar geleden deed het rendementsdenken zijn intrede in het onderwijs. Er zijn toen allerlei maatregelen getroffen om de kwaliteit en de match tussen de student en de studie te verbeteren, en om uitval tegen te gaan.’ Een van de gevolgen is een ambitieuzer studieklimaat, aldus Dopmeijer. ‘Het nadeel daarvan is dat sommige studenten het gevoel hebben dat ze zich geen fout mogen permitteren.’
Volgens Rhea van der Dong van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), zitten veel studenten in een spagaat: ze moeten meteen de juiste studiekeuze maken, sneller studeren dan voorheen, een cv opbouwen waarmee je uitsteekt boven de rest én ook nog een succesvol en sociaal bestaan tonen op sociale media zoals Instagram. ‘Studeren is bovendien veel duurder geworden. Ik hoor van veel studenten dat ze zich ook zorgen maken over later: ze hebben straks een flinke studieschuld opgebouwd, hoe moeten ze dan een hypotheek krijgen om een huis te kopen?’, voegt Van der Dong toe. Samen met de Hogeschool InHolland, Hogeschool Amsterdam en Universiteit Amsterdam schreef Dopmeijer een actieplan. Doel: het onderwerp bespreekbaar maken, en voorkomen dat studenten te lang met hun problemen rondlopen. Zo zouden studenten jaarlijks psychisch gescreend moeten kunnen worden en moeten docenten zich bewuster worden van het studentenwelzijn. Volgens Dopmeijer vragen veel studenten in een te laat stadium om hulp. ‘En de wachtlijst voor de studentenpsychologen is soms vijf tot zes weken.’
De oplossing van de psychische problemen worden volgens de Raad van Volksgezondheid nu vaak gezocht bij het individu. Ze moeten zelf aan de slag om beter te worden, bijvoorbeeld door yoga te gaan doen, een cursus mindfulness te volgen of hulp te zoeken bij een psycholoog of arts. Ik geloof dat de mensen om je heen: je vrienden, familie ook een steentje bij kunnen dragen. Belangrijk is daarbij in eerste instantie het herkennen van een mentaal probleem. Daarnaast moet je weten hoe je de persoon vervolgens het best kan helpen en wanneer er professionele hulp ingeschakeld moet worden. Het is dus niet gek om jezelf in te lezen over depressies, paniekaanvallen en burn-outs. Niet alleen kan je zo anderen snel helpen, maar ook symptomen bij jezelf herkennen. Ik ben zelf geen dokter en al helemaal geen psycholoog, maar sites zoals www.mentaalvitaal.nl, www.omgaanmetdepressie.nl en www.depressievereniging.nl hebben me wel degelijk geholpen om meer te leren over de mentale problemen van mensen om mij heen.
Ik denk dat als we op deze manier actief naar vrienden toe stappen en durven te zeggen ‘’he volgens mij heb je hulp nodig, ik zie dat het niet goed gaat’’, dat problemen dan veel sneller verholpen kunnen worden. Niet die mindfulness cursus, niet puppy’s aaien tijdens tentamenweken, die gratis yoga app of relax thee van de appie maar gewoon praten, proactief elkaar helpen. Dat is the key.