Het scheidingsverdrag van Groot Brittannië en de EU telt 585 pagina’s. Daarin staan ontelbare afspraken over de toekomstige relatie tussen de twee. Het is dinsdag middag en ik zit in mijn keuken vol spanning. Vanavond is namelijk het moment: Deal or no deal? Na een acht uur durende vergadering stemt het Lagerhuis over de Brexit deal die May met de EU sloot. Een beslissing met grote gevolgen.

Duidelijk is dat het akkoord zowel bij Britse EU-minnende parlementariërs als bij eurosceptici grote weerstand oproept. Alle oppositiepartijen en gedoogpartner DUP kondigen al aan tegen de deal te stemmen, en ook in de eigen Conservatieve Partij wordt er gemuit: tientallen partijgenoten van May zijn niet van plan haar deal te steunen. In een uiterste poging de rebellerende parlementariërs achter haar akkoord te krijgen, waarschuwde de Britse premier gisteren meermaals dat het risico bestaat dat de Brexit helemaal niet doorgaat, mocht het parlement haar deal wegstemmen.

‘’Er zijn mensen in Westminster die de Brexit willen vertragen, of zelfs helemaal stoppen. Ik vraag hen: denk na welke consequenties die acties hebben voor het geloof van het Britse volk in de democratie”, zei ze in haar speech in een fabriek in Stoke-on-Trent, een kiesdistrict waarin massaal voor Brexit werd gestemd. ,,Het verwerpen van deze deal zal enorme onzekerheid veroorzaken, die kan leiden tot twee uitkomsten: een No Deal, of de Brexit gaat helemaal niet door. Een No Deal is een serieus risico, maar de afgelopen week is me duidelijk geworden dat het waarschijnlijker is dat de Brexit in dat geval helemaal niet doorgaat. Dat zou verraad aan de Britse kiezer zijn.”

May probeerde al eerder de oppositie te overtuigen van haar deal door brieven te publiceren tussen haar en EU-president Donald Tusk en Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker. De brieven moeten een aantal misverstanden uit de weg ruimen over de deal, vooral op het gebied van de veel bekritiseerde backstop, de noodoplossing die er voor zorgt dat de grens tussen Ierland en Noord-Ierland ook na de Brexit openblijft. De EU schrijft alles in het werk te stellen de toekomstige relatie zo snel mogelijk uit te onderhandelen, zodat de backstop tijdelijk zal zijn. Het lijkt echter zo te zijn dat de criticasters en Brexiteers niet bereid zijn om van mening te veranderen. Veel Brexiteers hebben immers een voorkeur voor een No Deal, terwijl andere parlementariërs wettelijke garanties eisen over de tijdsduur van de backstop of dat de Britten eenzijdig uit de constructie kunnen stappen.

Met al deze discussie was het een hele zware week voor de Britse Lagerhuisleden. De afgelopen dagen kwamen honderden politici aan het woord in het vijfdaagse marathondebat over de scheidingsdeal. Het acht uur durende afsluitende debat vandaag is rond het middaguur begonnen. Aan het einde zal May haar laatste statement presenteren. Dan zal er gestemd worden over een aantal ingediende amendementen. Pas daarna volgt de cruciale stemming over Mays deal. Uit de peilingen blijkt dat het erg waarschijnlijk is dat May gaat verliezen. De vraag meer is in hoeverre ze de schade weet te beperken: sommige voorspellingen gaan uit van het grootste verlies van een regering in de Britse moderne geschiedenis. En hoe groter de nederlaag, hoe moeilijker het wordt voor May om haar Brexit missie te voltooien.

Mochten de voorspellingen uitkomen en de deal wordt dinsdagavond van tafel geveegd, dan zal May vermoedelijk morgenochtend een verklaring geven over de vervolgstappen. Als ze een niet al te grote nederlaag lijdt, dan zal ze waarschijnlijk zo snel mogelijk naar Brussel afreizen om met EU-leiders te praten over een oplossing. Een nood-EU-top dit weekeinde is niet uitgesloten. May zal daar proberen nog meer toezeggingen te krijgen, en daarna zal ze haar aangepaste deal nogmaals in stemming brengen in het Britse parlement.

May heeft maar kort te tijd om een Plan B te verzinnen: maandag 21 januari moet ze een motie indienen waarin ze haar alternatief aan het parlement presenteert. Mocht dat een aangepaste deal zijn, dan zullen ze daar op korte termijn over willen stemmen: de Brexitdatum van 29 maart komt snel dichterbij en de tijd dringt. Als May de stemming ruim verliest (meer dan honderd stemmen verschil) dan is haar positie nog lastiger. Dan zal de EU minder bereid zijn haar tegemoet te komen, omdat ze twijfelen of May wel in staat is om in zeer korte tijd zo’n grote groep parlementariërs achter zich te krijgen. Wat er dan gebeurt is onduidelijk. May kennende zal ze er in ieder geval alles aan doen om haar plan alsnog door te voeren.

Oppositiepartij Labour is van plan een motie van wantrouwen in te dienen tegen de regering, om zo nieuwe verkiezingen af te dwingen. De kans dat die wordt aangenomen is op dit moment niet zo groot: daarvoor is een meerderheid in het parlement nodig, en de Noord-Ierse gedoogpartij DUP lijkt niet van plan Labour in het zadel te helpen. Intussen worden de geruchten over een eventueel uitstel van de Brexit steeds luider. Naast een akkoord moet er voor 29 maart immers ook nog allerlei wetgeving door het Lagerhuis om een Brits vertrek uit de EU mogelijk te maken. Het probleem daarvan is dat de Britten dat niet eenzijdig kunnen bepalen: alle 27 EU-lidstaten moeten met een vertraging instemmen.

Mocht het Plan B van May (een aangepaste deal) mislukken, dan zal haar parlement proberen de leiding te nemen in het Brexitproces. Een zachtere Brexit, een nieuw referendum of algemene verkiezingen zijn in dat geval mogelijk. En voor die laatste twee opties is er sowieso uitstel nodig van de Brexitdatum.

We zijn bij de laatste ronde aangekomen, de grand finale van de Brexit. Dus hou het nieuws vanavond in de gaten, wellicht bereikt vandaag de geschiedenisboeken van morgen.