Het klimaat is al langere tijd een groot discussiepunt in zowel nationale als internationale politiek. We stellen nationale doelen op, Europese doelen en zelfs wereldwijde doelen zijn van belang. Toch lijkt de politiek zich van al deze doelen minder aan te trekken dan de gemiddelde burger en verloopt de transitie naar een wat duurzamere wereld stroef. Afgelopen tijd was het klimaat weer eens het middelpunt van het nieuws, doordat doelen als het Kyoto-protocol in 2020 aan hun einde komen. Vandaag wil ik eens kijken hoe Nederland zich nou eigenlijk staande houdt in deze doelen.

Afgelopen week laaide de discussie op over de klimaatdoelen van 2020, doelen die Nederland volgens klimaatexperts niet zal halen. Zowel op nationale als op internationale doelen loopt Nederland achter. De beoogde reductie van 25% van uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990 blijken bij lange na niet haalbaar. Er zijn al talloze onderzoeken gedaan naar het verwachte percentage en het Planbureau voor de leefomgeving stelde afgelopen vrijdag dat het maximaal haalbare 20 à 21 procent zal zijn. Drie andere onderzoeksbureaus (CE Delft, Kalavasta en Berenschot) stelde eerder al dat het hooguit op 16 procent zal uitkomen, 9 procent onder het gestelde doel (Volkskrant, 2019). Deze uiteenlopende percentages kunnen verklaard worden door export en import van energie en de onzekere toekomst hiervan. Zo importeert Nederland veel energie uit Duitsland wat niet mee wordt genomen in de energiebalans van Nederland, terwijl het toch zeker bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen (NRC, 2019). Ook exporteren wij een deel van onze opgewekte energie uit kolen- en gascentrales naar onze zuiderburen België en Frankrijk. De grootte van deze exportfactor is de komende jaren onzeker door de lopende discussie over de sluiting van kerncentrales aldaar, wat kan leiden tot een nog grotere uitstoot van broeikasgassen in Nederland (Volkskrant, 2019)

Ondanks dat wij maar een klein landje zijn, dragen wij toch ook zeker ons steentje bij aan de broeikasgasuitstoot in de wereld; 0,4% om precies te zijn. (Wikipedia) De Volkskrant zocht echter uit hoeveel de gemiddelde Nederlander uitstootte als we CO2, methaan en lachgas bij elkaar nemen en vertalen naar per hoofd van de bevolking. Dan blijken wij ineens niet meer zo’n kleine speler te zijn op het wereldtoneel. Dan staan wij ineens 5^de in Europa, niet zomaar iets om trots op te zijn. Alleen Ierland, Estland, Denemarken en Luxemburg stoten per hoofd van de bevolking meer broeikasgassen uit dan wij als Nederlanders. Als we kijken op een iets kleinere tijdsschaal, dan zien wij in de afgelopen 10 jaar een gemiddelde Europese daling van 18 procent, Nederland moet het doen met een schamele 8,4 procent. Ook de CO2 intensiteit in de lucht nam in de afgelopen 10 jaar een goede wending, gemiddelde daling: bijna 30 procent. Nederland staat ook hier zowat onderaan het lijstje, vier-na-laatste, met een daling van slechts 15,7 procent. (Volkskrant, 2019).

Nederland staat al sinds de inwerk stelling van het Kyoto-protocol in 2005 onderaan de lijstjes.  Zo stond Nederland in 2014 ook al 31^e binnen Europa als het ging om de uitstoot. Toen was de uitstoot pas gedaald met 11 procent ten opzichte van 1990 (RTL Nieuws, 2015) In de afgelopen 4 jaar is er dus wel degelijk iets geprobeerd, maar de Nederlandse overheid wil niet altijd meewerken aan de klimaatdoelen. De Staat kreeg tot op heden tot tweemaal toe ongelijk in de rechtszaal als het ging om de klimaatdoelen. Urgenda, een initatief voor duurzaam Nederland, spande in 2015 een rechtszaak aan tegen de Nederlandse overheid samen met 900 mede-eisers. De reden was omdat de Nederlandse overheid de burgers niet zou beschermen tegen de gevaren van broeikasgassen en de daarmee gepaarde klimaatverandering. Het Hof stelde uiteindelijk Urgenda in het gelijk en de overheid moest maatregelen nemen, maar de overheid ging in hoger beroep. (Groene Amsterdammer, 2019) Oktober afgelopen jaar volgde de uitspraak van het hoger beroep waarbij Urgenda nogmaals op alle punten in het gelijk werd gesteld en de Staat zelfs werd opgelegd om minimaal 25% reductie te behalen. (Urgenda) Het kwartje lijkt dus nu pas te gaan rollen bij de Nederlandse overheid dat er wel degelijk iets gedaan moet worden met de klimaatdoelstellingen.

Ook kwamen er de afgelopen dagen veel geluiden vanuit België waar actievoerders, veelal scholieren en studenten, de straat op gingen om te protesteren voor het klimaat en tegen klimaatverandering. Begin december was de eerste klimaatmars en afgelopen donderdag gingen 35.000 scholieren de straat op om te laten zien dat de klimaatdoelen serieuzer door de politiek zouden moeten worden gezien (Nu.nl, 2019). Ook gisteren was het weer raak, ruim 70.000 Belgen, waaronder veel van de 35.000 scholieren, overrompelde de straten van Brussel om het probleem aan te kaarten bij de bestuurders van het land. De enige reactie die tot nu toe voortvloeide uit dit protest is dat de minister van Leefmilieu bij het Europees hof aan gaat dringen op een vliegtaks, wat betekent dat de burger uiteindelijk de rekening op schoot zal krijgen (NOS, 2019) Naar aanleiding van deze demonstraties zijn er ook in Nederland nu 2 klimaatmarsen gepland; eentje op 7 februari van Youth for Climate en eentje op 13 maart (FB-event) die georganiseerd wordt door o.a. Milieudefensie, Greenpeace en FNV en waarbij zich inmiddels ook enkele BN-ers hebben aangesloten (NU.nl, 2019).

Het blijkt dat Nederland ver achterloopt als het gaat om de bestrijding van de uitstoot en de vermindering van de klimaatverandering. Op zowat alle aspecten bungelt het onderaan de lijstjes van de EU en de politiek lijkt zich dit nog altijd niet te hebben gerealiseerd. Bijna alle West-Europese landen hebben een grote vooruitgang gemaakt sinds 1990, maar Nederland lijkt er moeite mee te hebben om deze transitie bij te benen. De oppositiepartijen schreeuwen al langer om een hardere aanpak vanuit de politiek, maar deze lijkt moeilijk te bereiken. Moeten wij als burgers ons dan sterk maken of is ons landje van te klein belang op mondiale schaal om ons hier zorgen over te maken?