In het huidige tijdperk waarbij wereldsteden gekenmerkt worden door een 24-uurs cultuur en het gezegde is ‘New York, the city that never sleeps’, ontstaat er een tegengeluid in de vorm van Cittaslow. Cittaslow, letterlijk vertaald langzame stad, is een internationaal keurmerk dat als doel heeft om een gevoel van rust te creëren in plekken waar het stressvol kan zijn om te leven. 

Het keurmerk is in 1999 opgericht in de Italiaanse plaats Orvieto en geïnspireerd op de Slow Food beweging. Deze beweging, opgericht door Carlo Petrini, zet zich af tegen de industriële productie van voedsel. Hierbij speelt vooral fastfood een grote rol. De Slow Food beweging pleit voor behoud van de culturele of traditionele keuken en daarmee ook het oorspronkelijke gebruik van gewassen, zaden, dieren en landbouwmethodes van een regio.

Gemeenten van minder dan 50.000 inwoners die een Cittaslow keurmerk hebben worden ook wel slow cities genoemd. Slow cities worden gekarakteriseerd door een langzame levensstijl. Tradities en traditionele levenswijzen staan hoog in het vaandel, tezamen met het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de leefomgeving en cultuurhistorisch erfgoed. De steden zijn een tegenbeweging op de urbanisering en de snel bewegende, gehomogeniseerde wereld. Authentieke gebieden moeten hun lokale identiteit bewaken, versterken en verder uitdragen. Kenmerken van slow cities zijn: veel lokale ondernemingen en streekproducten, een goede infrastructuur maar minder verkeer en dus minder geluidsoverlast, minder menigten en veel gastvrijheid en een gezond milieu met veel groen. 

Bijzonder is dat de Slow City Movement de macht heeft om te beoordelen over steden die een slow city willen worden. Dit uit zich bijvoorbeeld in een manifest van van 55 criteria. Deze criteria zijn samengevat in 6 categorieën waarop steden worden beoordeeld; milieubeleid, hospitaliteit en gemeenschap, infrastructuur, aanmoediging van lokale producten en producenten, kwaliteit van stadsfabrieken en het bewustzijn van Citta Slow. Er wordt dan ook regelmatig gecheckt of over nog wordt voldaan aan deze eisen. Het kenmerk moet beleidsmakers, instellingen, ondernemers en inwoners stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor de ontwikkeling van de gemeente. 

Hoewel Italië veruit de meeste slow cities heeft, heeft Nederland in de periode 2008-2018 elf gemeenten met een Cittaslow keurmerk gekregen. Midden-Delfland is de eerste Nederlandse gemeente met het Cittaslow keurmerk. “Met een open veenweidegebied en de karakteristieke dorpen’’ ligt het tussen de drukke steden Delft, Den Haag en Rotterdam. Ook in Utrecht is dit kenmerk te vinden; maar dan in Vianen. 

In een tijdperk van globalisering waarbij McDonaldization veelvoorkomend is, zet het Cittaslow keurmerk de speciale kwaliteiten van lokale gemeenschappen weer op de kaart. En dat is naar mijn idee een positieve vooruitgang. 

Wil je meer weten? Kijk op www.cittaslow-nederland.nl